چکیده:
با پایان جنگ سرد انرژی که مفهوم ژئوپولتیکی داشت به مفهوم ژئواکونومی تغییر نام پیدا کرد و به تاثیرگذارترین عنصر در روابط بین قدرتهای بزرگ جهانی تبدیل شده و اساسا مناطق خاص از جهان که دارای انرژی بودند هم به یک پدیده مهم استراتژیکی بدل شدند. روسیه با داشتن ذخایر عظیم منابع انرژی و پایگاههای صنعتی برای توسعه انرژی نقش برجسته ای را در عرصه انرژی جهان بازی می کند. وجود منابع سرشار انرژی و مسائل مربوط به آن در کشورهای خارج نزدیک توجه قدرتهای منطقه ای و فرا منطقه ای و شرکتهای بزرگ را به طرف خود جلب کرده است و پویایی منطقه بر بنیانهای ژئوپولتیک و ژئواکونومیک استوار گشته است و کشمکشهای را به وجود آورده است . سرنوشت اقتصاد روسیه در بسیاری از موارد با کشورهای خارج نزدیک پیوند خورده است و هرگونه دگرگونی در این کشورها می تواند بر اقتصاد روسیه اثر خوب یا بد بگذارد و این کشورهای به لحاظ استراتژیک حوزه امنیتی روسیه هستند و حضور قدرتهای دیگر در آن خواه ناخواه بر امنیت روسیه تاثیر گذارند. در این مقاله سعی شده است که به موضوع ژئواکونومی روسیه و روابط این کشور در پیوند با کشورهای خارج نزدیک و ارزیابی سیاست های روسیه از دید منابع انرژی در تقابل با این کشورها و قدرتهای جهانی پرداخته شود.
خلاصه ماشینی:
"( ٢٠٠٧ mar ١٩,komnersant) روسیه و کشورهای خارج نزدیک CIS روسها در اغاز دوران پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی خود را در مسائل کشورهای CIS درگیر نکرده بودند و سیاستی پویا را در مورد این منطقه پیگیری نمی کردند،زیرا در آن دوره سیاست بوریس یلتسین و اندره کوزیرف - وزیر خارجه وقت - نگاه به غرب بود، اما رویدادهای چون بحران داخلی تاجیکستان و قفقاز سبب شد که با طرح پدیده خارج نزدیک حضور پویا در جمهوریهای پیشین اتحاد جماهیر شوروی (از جمله در قفقاز و آسیای مرکزی ) را برای ستیز با نفوذ بیگانگان پیگیری کنند(٢٠٠٧, johnson) با وجود فروپاشی ساختار اتحاد جماهیر شوروی سرنوشت اقتصاد روسیه در بسیاری از موارد با این جمهوریها پیوند خورده است و هرگونه دگرگونی در این کشورها می تواند بر اقتصاد روسیه اثر خوب یا بد بگذارد، ضمن آنکه منطقه آسیای مرکزی و قفقاز و شرق و غرب دریای خزر به لحاظ استراتژیک حوزه امنیتی روسیه شمرده می شود و حضور قدرتهای خارجی در آن خواه ناخواه بر امنیت روسیه تاثیرگذار است ( شوری ، ١٣٨٦) بیشترین منابع انرژی کشورهای CIS در آذربایجان و قزاقستان در( حوزه انرژی نفت )و ترکمنستان در (حوزه انرژی گاز) قرار دارد که پشتوانه ها لازم تکنولوژیک و مالی برای استخراج ان را ندارد و از آنجای که دریای خزر به آبهای آزاد راه ندارد ،این ٣ کشور باید راههای رساندن این منابع انرژی به مصرف کنندگان خود را پیدا کنند، به نظر روسها هرگونه استخراج و انتقال انرژی از راه کشورهای دیگر زمینه افزایش نفوذ آن کشورها را فراهم می اورد و از این رو یک خطر امنیتی برای روسیه است ."