چکیده:
یکی از مشکلات امروزی شهرها به ویژه در ایران، پدیده جرم و انحرافات اجتماعی می باشد. شهر تبریز با مسایل خاص خودش از این قاعده مستثنی نیست. علوم مختلف در قالب نظریه های گوناگون به ویژه در جامعه شناسی شهری به تبیین جرم پرداخته اند. بعضی از این نظریه ها این مهم را از منظر شهری و عوامل تاثیر گذار آن نگریسته اند که بوم شناسی شهری مهمترین آنهاست. پژوهش حاضر با استفاده از مطالعات کتابخانه ای، اسنادی و پیمایشی از طریق ابزار پرسشنامه و مصاحبه، جامعه آماری زندانیان شهر تبریز در زمستان 92 را با تعداد4129 نفر و با نمونه آماری 291 نفر از طریق فرمول کوکرال، مطالعه و نتایج حاصله در مناطق به وسیله سایر اطلاعات (موقعیت،مساحت،جمعیت) تحلیل شده است. یافته های پژوهش پراکنش و شدت جرم در مناطق شهر را مشخص نموده و نشان داد که نوع غالب جرم به علت در مسیر ترانزیت بودن, جرایم مواد مخدر بوده و منطقه 6 به علت در حاشیه بودن و مسایل اجتماعی و فرهنگی آن و 8 به علت در مرکز بودن و داشتن تراکم کالبدی و جمعیتی، دارای بیشترین و مناطق 1و4 با ویژگی های خاص خود دارای کمترین میزان و شدت جرم بوده اند.
خلاصه ماشینی:
"از آنجائیکه برنامه ریزی اساسا به رابطه بین شنــــاخت و آگاهی و اقدامات ســـــازمان یافـــته می پردازد(Friedman and Hudson١٩٧٤١٦) دراین تحقیق ، کیفیت (نوع و شدت) و توزیع اعمال مجرمانه در محدوده جغرافیایی شهر تبریز و در مناطق آن، بررسی شده و به کمک نمایش فضایی و تلفیق این اطلاعات با دادههای مکانی محل ارتکاب جرایم و شاخص های فرهنگی، اجتماعی مجرم و محل سکونت او، امکان تحلیل و شناسایی مناطق جرمخیز، پیش بینی کلی سیر و روند جرایم فراهم میشود و در نهایت این اطلاعات میتواند به کاهش میزان جرم در سطح شهر تبریز کمک کند.
بنابر این با توجه به اطلاعات به دست آمده از پیمایش و موقعیت منطقه و با در نظر گرفتن سایر عوامل تاثیر گذار برای تحلیل میزان بالای جرم در منطقه هشت و شش می توان دلایل مستدل و قوی ارایه نمود: ١ـ یکی از شاخص های کمی که در تحلیل فشردگی بافت های شهری و همچنین برآورد هزینه های ناشی از پراکنش در مناطق مادر شهری مورد استفاده قرار می گیرد، محاسبه نسبت مساحت بافت مرکزی به مساحت کلی محدوده شهر است ضریب مذکور برای شهر تبریز برابر با ٠.
نوع جرم آن به علت در مسیر بودن جاده ترانزیتی مواد افیونی به اروپا در اغلب مناطق مواد مخدر و جرایم مربوط به آن است و از این روست که " با در نظر گرفتن سیستم حمل و نقل و مواصلاتی یکی از پنج فاکتور در تعین میزان اهمیت یک منطقه ، استان آذربایجان شرقی در زمره مناطق مهم قرار می گیرد(پیشگاهی فرد و احمدی دهکا١٣٨٩،٦٣)در وهله دوم به علت گسترش های چند سال اخیر، اختلافات ملکی و مسایل ساخت و ساز و کلاهبرداری های ناشی از آن رقم قابل توجهی را نشان می دهد."