چکیده:
رشد اقتصادی و انجام فعالیتهای سرمایهگذاری بدون قبول ریسک امکانپذیر نیست. از طرف دیگر، ریسک بیش از حد، جزو موانع سرمایهگذاری است و میتواند به کاهش رشد اقتصادی و کمبود انگیزهها برای مشارکت افراد در زمینههای متنوع سرمایهگذاری بینجامد. یکی از قواعد مورد اهتمام دین اسلام برای جلوگیری از متزلزلشدن قراردادهای میان افراد و پرهیز از پذیرش ریسکهای متهورانه و بیش از حد، قاعده ممنوعیت معاملات غرری است. غرر به معنای نوعی عدم اطمینان در ارکان قرارداد است که یکی از طرفین معامله را در معرض خطر قرار دهد. این مفهوم شباهت فراوانی با مفهوم ریسک مالی دارد که نوعی عدم اطمینان مربوط به آینده یک دارایی است. پژوهش پیش رو از نوعی روش توصیفی- تحلیلی برای تبیین رابطه غرر و ریسک استفاده کرده است، اگر ریسک مالی، تغییرپذیری در بازدهی یا احتمال وقوع بازدهی متفاوت از بازده مورد انتظار تعریف شود، رابطه میان ریسک استاندارد مالی و غرر، متباین خواهد بود؛ اما اگر ریسک را به معنای عدم اطمینان در سرمایهگذاری بدانیم، آنگاه رابطه میان ریسک و غرر، عام و خاص مطلق خواهد بود.
Economic growth and investment activity is not possible without accepting the risk. On the other hand، too much risk taking is one of the barriers of investment، and could lead to an economic slowdown and a lack of incentives for participation in the various fields of investment. One of the principles of the Islamic faith effort to avoid shaky transactions between individuals and avoid the aggressive risk is the ban on Gharar in trading activity. Gharar means an element of uncertainty in a contract that can be put at risk one of the parties in transaction. This concept is very similar to the concept of financial risk that is an uncertainty about the real return or other important variable in the future. If the financial risk is defined as future uncertainty about deviation from expected earnings or expected outcome، then the relationship between financial risk and Gharar standard، would be contradictory. But if the risk in a general meaning equals any kind of uncertainty or risk in investment، then the relationship between risk and Gharar، is absolute general and specific. This research exploit from descriptive and analytical methods to explain relationship between risk and Gharar.
خلاصه ماشینی:
محدودیتهای پذیرش ریسک با توجه به دیدگاههای مطرح شده میتوان گفت که اسلام، اصل پذیرش ریسک را قبول دارد؛ اما پرسش این است که آیا پذیرش هر نوع ریسک و با هر درجهای مورد تأیید است؟ به عبارت دیگر آیا افراد میتوانند با پذیرش هر نوع ریسکی به کسب درآمد اقدام کنند یا اینکه در اینباره محدودیتهایی وجود دارد؟ اگر افراد در معرض ریسکهای بیش از حد یا متهورانه قرار بگیرند، آیا از دید شریعت چنین ریسکهایی قابل پذیرش است؟ برای پاسخ به این پرسش باید توجه داشت که در پذیرش ریسک، افزون بر توجه به بازدهی هر فعالیت اقتصادی یا سرمایهگذاری، باید میزان ریسک و مخاطره یا درجه آن را در ترازوی عقل و وحی بررسی کرد و با توجه به معقولبودن خطر به پذیرش آن اقدام کرد، در غیر این صورت ممکن است، مصداق به هلاکتانداختن مال باشد.
شفافیت در موضوع قرارداد: آگاهی و وجود شفافیت در نوع قراردادی که طرفین با یکدیگر منعقد میکنند و تمام لوازم و تعهداتی که آن قرارداد برای طرفین پدید خواهد آورد؛ بهطور مثال، افرادی که در واحدهای صندوقهای سرمایهگذاری که بر اساس پیشبینی سود طراحی شده است، سرمایهگذاری کردهاند اما نسبت به قوانین حاکم بر آن آگاهی ندارند و فرد سرمایهگذار نمیداند که ماهیت این صندوقها بهگونهای است که ممکن است مبلغی را که در صندوق سرمایهگذاری کرده کمتر از میزان اولیه یا بیشتر از مبلغ اولیه شود، وارد نوعی معامله غرری شده است.