چکیده:
انسان بطور ذاتی خلاّق است. در دنیای در حال تغییر و تحول امروزی، خلاقیت، شرط بقا و دوام زندگانی تلقی میشود. انسان با اتکا به خلاقیتهایش برای مسائل مختلف، راهحلهای سنجیده مییابد، با دگرگونیها سازگار میشود و نیازهایش را برآورده میسازد.در آموزههای روایی و تعالیم ائمه معصوم(ع) خلاقیت بعنوان رکنی انسانی در تربیت کودک مورد توجه قرار گرفته است. مهمترین وجه خلاقیت که در روایات بر آن تاکید شده، خلاقیت در استدلال پیرامون مباحث اعتقادی و اصول دین است. ارکان خلاقیت بر مبنای تعالیم معصومین(ع) عبارتند از: والدین، مربیان آموزشی، کودک و علوم مفید که خود ناظر به علوم اعتقادی و کلامی است.شیوههای پرورش خلاقیت براساس رویکرد ائمه هدی(ع) درسه دورة نونهالی، نوجوانی و جوانی متفاوت است. در دوران نونهالی، پرورش خلاقیت از طریق داستانها و بازیهای تاملبرانگیز، در نوجوانی با مشاهده و آزمایش و در جوانی با مشورت گرفتن از فرزند صورت میپذیرد.
خلاصه ماشینی:
یکی از مسائل بسیار مهم، ریشهیابی جایگاه خلاقیت بعنوان رکنی اساسی در پرورش کودک از دیدگاه روایات معصومین(ع) است که باید مورد پژوهش قرار گیرد.
براساس این روایات، بمنظور عدم نفوذ آراء باطل فرقههای انحرافی در جامعة اسلامی لازم است والدین، فرزندان خود را از همان کودکی با علوم اعتقادی و فنون منطقی آشنا نمایند و لازمة بکارگیری بجا و دقیق این فنون منطقی و کلامی، پرورش خلاقیت در کودکان بوده که خود متأثر از توانایی عمده است؛ یکی تفکر خلاق و دیگری تفکر منطقی.
پارامترهای مؤثر در پرورش خلاقیت کودک کدام است؟ برای یافتن پاسخ این دو پرسش، لازم است کلام حضرت علی(ع) در حدیث اربعمأة مورد تحقیق قرار گیرد و به بررسی نکات قابل دریافت از این بیان پرمعنا، بصورت جزء به جزء پرداخته شود: «علموا» فعل امر بمعنای بیاموزید است.
احادیث و روایاتی که بر لزوم تقویت ارکان اعتقادی ـکلامی فرزندان تأکید میکنند نیز ناظر به پرورش این فن منطقی در کودکانند و درحقیقت بر اهمیت پرورش خلاقیت کودک از دیدگاه روایات معصومین(ع) دلالت دارند.
دربارة ارکان خلاقیت در کلام معصومین (ع) از روایت (دستورالعملها چهارصدگانه) امام علی(ع) اینگونه دریافت میشود که پرورش خلاقیت، همانگونه که بیان شد، منوط به در نظر گرفتن سه رکن معلم، متعلم و علوم مورد تعلیم است.
علوم مفید سومین رکن مؤثر در خلاقیت براساس روایات معصومین(ع)، علوم و دانشهای مفیدی است که در رشد و بارور نمودن تفکر خلاق و منطقی کودک اثر مستقیم دارد؛ همانگونه که مطرح شد این علوم ناظر به علوم اعتقادی و کلامی است.