چکیده:
در این مقاله، ابتدا انواع مفاهیم دسترسی و موانع آن و سپس مدیریت دسترسی به اطلاعات و عملکرد آن به اختصار شرح داده شده است. پس از آن مفهوم سازی دسترسی به اطلاعات در متون دانشگاهی و الزامات این مفاهیم مورد بررسی قرار گرفته، تقویت کننده ها و بازدارنده های دسترسی به اطلاعات معرفی و سپس مدلی ترکیبی از عناصر دخیل در فرآیند دسترسی به اطلاعات ارائه گردیده است. در پایان نیز مروری گذرا به ظهور فن آوری اطلاعات و تبعات آن بر دسترسی به اطلاعات آمده است.
خلاصه ماشینی:
"البتهنباید چنین تصور شود که مجاورت فیزیکی و دسترسی به اطلاعات لزوما به دنبالیکدیگر میآیند(کولنان2،1984)،بلکه عوامل دیگری مانند زمان،سهولت استفاده،وتجربه استفاده قبلی نیز میتواند در این امر دخیل باشد.
یعنی میزان تطابق میان آنچه استفاده کننده میخواهد و میتواند بهطور مؤثراز آن استفاده کند و اینکه نظام چگونه منابع موردنیاز وی را فراهم میکند،بر میزانتعاملی که منجر به دسترسی میشود تأثیر دارد.
یکی از فوایددستیابی به اطلاعات ردیف دوم یا فرا اطلاعات1(مثلا اطلاعاتی دباره اعتبار یک منبع)این است که فرد میتواند ارزش احتمالی منابع ردیف دوم،تصمیمگیری در اینباره است که آیا باید برایرسیدن به اطلاعات ردیف اول تلاش کرد یا خیر؛یعنی آیا با برآورد هزینههای اطلاعاتردیف دوم به پیگیری اطلاعات ردیف اول نیاز است؟از بعد دیگری نیز میتوان به اینقضیه نکریست،دستیابی به تولید و اشاعه اطلاعات فینفسه ارزشمند است،بعلاوهاینکه سود اقتصادی بالقوه را نیز شامل میشود.
فردی که از سطح تحصیلات بالاتری برخوردار است دردسترسی به اطلاعات با موانع کمتری روبررو میشود،چون سطح تحصیلات نه تنها بهطور مستقیم بر دسترسی تأثیر دارد بلکه شبکه اجتماعی فرد و سطوح ارتباطی ومهارتهای تکنولوژیکی وی را نیز تحتتأثیر قرار میدهد.
هنگامی که موضوع دسترسی بهطور کامل و روشن بیان شد وتمام جوانب آن بررسی گردید باید به این نکته توجه کرد که محتوای اطلاعات وابزارهای فنآوری برای همگان قابل فهم و قابل استفاده باشد.
بنابراین،باید راهی وجودداشته باشد که ثابت کند در کشورهای در حال توسعه افراد عادی مجزا نیستند؛یعنی پساز آنکه اطمینان حاصل شد نظامی دسترس پذیر طراحی شده که با فنآوری اندکیجواب میدهد باید گامهای بلندتری برای کمک به افراد در جهت حصول دسترسی بهجامعه اطلاعاتی برداشته شود."