چکیده:
سرمایۀ اجتماعی به بعدی از توسعه توجه دارد که به تازگی شناخته شده و مبتنی بر روابط اعتماد و همبستگی و روحیۀ تعاون و مشارکت است. یکی از نقشهای مهم دین نیز به عنوان یک پدیدۀ اجتماعی، اثرگذاری بر روابط و تعامل افراد و گروهها است. هدف پژوهش حاضر بررسی رابطۀ باورهای دینی و سرمایۀ اجتماعی در جوامع روستایی است. جامعۀ آماری این پژوهش کلیۀ ساکنان روستاهای بخش ایلخچی و نمونه شامل 446 نفر است که به شیوۀ نمونهگیری تصادفی خوشهای انتخاب شده است. فرضیۀ اصلی پژوهش این است که بین باورهای دینی و مؤلفههای آن (اخلاق و مناسک- عقاید) با سرمایۀ اجتماعی روستاها و مؤلفههای آن (اعتماد اجتماعی، انسجام اجتماعی و مشارکت اجتماعی) رابطه وجود دارد. ابزار مورد استفاده در این پژوهش پرسشنامۀ سرمایۀ اجتماعی و آزمون باورهای مذهبی اسلامی بود. روش پژوهش توصیفی همبستگی است و برای تجزیه و تحلیل دادهها از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه استفاده شده است. یافتهها بیانگر این است که بین باورهای دینی و سرمایۀ اجتماعی و همچنین مؤلفههای باورهای دینی و سرمایۀ اجتماعی رابطۀ مثبت وجود دارد (05/0>P). نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که باورهای مذهبی اسلامی بیشترین توان تبیین سرمایۀ اجتماعی را دارد. بنابراین میتوان نتیجه گرفت که باورهای مذهبی میتواند پیشبینیکنندۀ مناسبی برای سرمایۀ اجتماعی باشد. یافتههای این پژوهش میتواند برای برنامهریزان و متولیان توسعۀ روستایی جهت تدوین الگوی بومی و اسلامی توسعه در جهت توسعۀ اجتماعی روستاها به کار گرفته شود.
خلاصه ماشینی:
"بررسی رابطۀ باورهای دینی و سرمایۀ اجتماعی در جوامع روستایی (مورد مطالعه : روستاهای بخش ایلخچی از توابع استان آذربایجان شرقی ) ریبوار عیسینژاد١، رسول محمد رضایی ٢ ، حسین راحلی ٣ و حسین کوهستانی ٤ تاریخ دریافت : ٣٠ بهمن ١٣٩٣ تاریخ پذیرش : ٢ اردیبهشت ١٣٩٤ چکیده سرمایۀ اجتماعی به بعدی از توسعۀ توجه دارد که به تازگی شناخته شده و مبتنی بر روابط اعتماد و همبستگی و روحیۀ تعاون و مشارکت است .
دین به مثابۀ هستۀ فرهنگ و جامعه ، نقشی مهم در تنظیم و ساماندهی نظام معنایی فرهنگ داشته است و همچنین از خلال نظام ارزش ها و در زمینۀ آداب و رسوم و مناسک Journal of Rural Development Editor in Chief: Dr. Seyed Ahmad Firouzabadi Director in Charge: Dr. Younes Nourbakhsh Executive Editor: Hassan Bakhshizadeh Index: www.
یافته های پژوهش کوهکن (١٣٨٧) نشان داد که مؤلفه های ساختاری، شناختی و ارتباطی سرمایۀ اجتماعی، در چـارچوب Journal of Rural Development Editor in Chief: Dr. Seyed Ahmad Firouzabadi Director in Charge: Dr. Younes Nourbakhsh Executive Editor: Hassan Bakhshizadeh Index: www.
از دیدگاه بوردیو و کلمن ، سـرمایۀ اجتمـاعی به عنوان یک کالای عمومی و دارایی جمعی مطرح است که در دورة زمانی بلندمدت انباشته میشود و به زعم پاتنام سرمایۀ اجتماعی از طریق ایجاد سازمان های اجتماعی بر پایه اعتمـاد، هنجارهـا و روابـط شبکه ای شکل میگیرد که کارایی را از طریق تسهیل هماهنگی در عمل بهبود میبخشد و ظرفیت هـای افراد و گروه ها را برای دستیابی به اهداف نهایی تسهیل مـیکنـد، بـالعکس فقـدان آن منجـر بـه بـروز محدودیت هایی در فرآیند توسعۀ در سطوح مختلف میشود (خن ، ٢٠١١: ١١)."