چکیده:
اگرچه علامه مجلسی در مجلدات مختلف کتاب بحار بهطور مستقل در صدد نگارش کتاب اخلاقی و بیان نظام اخلاقی منسجمی نبوده، با بررسی مباحثی که وی در ذیل آیات و روایات بیان کرده است، نظام اخلاقی جامعی بهدست میآید که علاوه بر تأکید بر نقش عقل در تبیین آموزههای علمی و عملی اخلاق و تبیین فضایل اخلاقی، به نقش اساسی دین نیز در تبیین مبادی نفسانی افعال و ابعاد مختلف اخلاقی و تربیتی توجه ویژهای شده است، بهگونهای که نمودار کامل و جامعی از فضایل و اصول اخلاق اسلامی بهدست میدهد؛ از سوی دیگر اندیشههای فلسفی – اخلاقی مسکویه نیز در نوع خود بسیار نیرومند و حکیمانهاند و تلاش وی برای تبیین مبادی و مبانی تصوری و تصدیقی اخلاق و همچنین هماهنگ کردن بین آموزههای فلسفی اخلاق یونانی و اخلاق اسلامی و تبیین فضایل چهارگانۀ اخلاقی و انواع و اجناس آنها مطابق با مبانی و مبادی دینی، از قوت علمی و اتقان و جامعیت خوبی برخوردار است. این نوشتار به بررسی تطبیقی مبانی و آرای اخلاقی علامه مجلسی در بحارالانوار و ابوعلی مسکویه با محوریت تهذیبالاخلاق اختصاص دارد. سپس با تحلیل و بررسی این دو رویکرد اخلاقی، مواضع وفاق و خلاف و کاستیها و مزیتهای هر کدام در تبیین نظام اخلاقی اسلام بررسی خواهد شد.
خلاصه ماشینی:
"٢١) چکیده اگرچه علامه مجلسی در مجلدات مختلف کتاب بحار به طور مستقل در صدد نگارش کتاب اخلاقی و بیان نظام اخلاقی منسجمی نبوده ، با بررسی مباحثی که وی در ذیل آیات و روایات بیان کرده است ، نظام اخلاقی جامعی به دست مـی آیـد که علاوه بر تأکید بر نقش عقل در تبیین آموزه های علمی و عملی اخلاق و تبیین فضایل اخلاقی ، به نقش اساسی دیـن نیز در تبیین مبادی نفسانی افعال و ابعاد مختلف اخلاقی و تربیتی توجه ویژه ای شده است ، به گونه ای که نمودار کامل و جامعی از فضایل و اصول اخلاق اسلامی به دست می دهد؛ از سوی دیگر اندیشه های فلسفی – اخلاقی مسکویه نیـز در نوع خود بسیار نیرومند و حکیمانه اند و تلاش وی برای تبیین مبادی و مبانی تصـوری و تصـدیقی اخـلاق و همچنـین هماهنگ کردن بین آموزه های فلسفی اخلاق یونانی و اخلاق اسلامی و تبیین فضایل چهارگانۀ اخلاقی و انواع و اجناس آنها مطابق با مبانی و مبادی دینی، از قوت علمی و اتقان و جامعیت خوبی برخـوردار اسـت ."