چکیده:
جمعیت شهرنشین زیاد، الگوی شهرسازی نامنظم، سرانۀ فضای سبز نامناسب و توزیع ناهمگن فضای سبز در شهر تهران سبب افزایش شدت و چندهستهای شدن جزیرۀ گرمایی شده است. یکی از هستههای مذکور بر فراز بوستان ولایت قرار دارد. با توجه به افزایش فضای سبز در بوستان ولایت طی سالهای اخیر و ارتباط بین شدت جزیرۀ گرمایی با فضای سبز، در این پژوهش آثار افزایش فضای سبز بر الگوی جزیرۀ گرمایی در این منطقه بررسی میشود. در راستای هدف مذکور، با استفاده از تصاویر ماهوارۀ گوگل و سنجندههای TM و OLI-TIRS به دلیل در دسترس بودن تصاویر، قدرت تفکیک مکانی مناسب که انطباقپذیری مناسبی را با مدل نشان میداد و سهولت کار با آنها، تغییرات کاربری اراضی و افزایش فضای سبز در بوستان ولایت با استفاده از نرمافزار ENVI 4.7 بررسی شد و نتایج آن به عنوان ورودی به مدل اقلیمی خردمقیاس Envi-met با قدرت تفکیک مکانی 20 متر برای منطقه به ابعاد 4/3 کیلومتر در 6/2 کیلومتر وارد شد. شبیهسازی بهصورت ساعتی انجام گرفت که نتایج آن در این پژوهش با فواصل زمانی شش ساعته به نمایش گذاشته شد. نتایج حاکی از همبستگی معنادار و قوی خروجی مدل با دادههای ایستگاه آلودگیسنجی میدان بهمن بود. همچنین محدودۀ مرکزی بوستان ولایت که پوشش خاک دارد، در اغلب اوقات یک هستۀ سرمایی در این منطقه ایجاد میکند. همچنین، ساختمانهای نسبتا مرتفع در اطراف بوستان ولایت مانع از نفوذ زبانۀ هوای خنک پهنۀ بوستان به اطراف میشود. اثر افزایش فضای سبز بر الگوی جزیرۀ گرمایی در بوستان ولایت با افزایش تفاوتهای دمایی بین سطوح مختلف در فصل گرم و کاهش تفاوتهای دمایی روزانه بین سطوح در دورۀ سرد دیده میشود.جمعیت شهرنشین زیاد، الگوی شهرسازی نامنظم ، سرانۀ فضای سبز نامناسب و توزیـع نـاهمگن فضـای سـبز در شهر تهران سبب افزایش شدت و چندهسته ای شدن جزیرة گرمایی شده است . یکی از هسته های مذکور بر فـراز بوستان ولایت قرار دارد. با توجه به افزایش فضای سبز در بوستان ولایت طی سال های اخیر و ارتباط بـین شـدت جزیرة گرمایی با فضای سبز، در این پژوهش آثار افزایش فضای سبز بر الگـوی جزیـرة گرمـایی در ایـن منطقـه بررسی میشود. در راستای هدف مذکور، با استفاده از تصاویر ماهوارة گوگل و سنجنده های TM و OLI-TIRS بـه دلیل در دسترس بودن تصاویر، قدرت تفکیک مکانی مناسب که انطباق پذیری مناسبی را بـا مـدل نشـان مـیداد و سهولت کار با آنها، تغییرات کاربری اراضی و افزایش فضای سبز در بوستان ولایت با استفاده از نرم افـزار ENVI ٤.٧ بررسی شد و نتایج آن به عنوان ورودی به مدل اقلیمی خردمقیاس Envi-met با قدرت تفکیک مکـانی ٢٠ متـر برای منطقه به ابعاد ٣.٤ کیلومتر در ٢.٦ کیلومتر وارد شد. شبیه سازی به صورت ساعتی انجام گرفت کـه نتـایج آن در این پژوهش با فواصل زمانی شش ساعته به نمایش گذاشته شد. نتایج حـاکی از هـم بسـتگی معنـادار و قـوی خروجی مدل با داده های ایستگاه آلودگیسنجی میدان بهمن بود. همچنین محـدودة مرکـزی بوسـتان ولایـت کـه پوشش خاک دارد، در اغلب اوقات یک هستۀ سرمایی در این منطقه ایجاد میکند. همچنین ، ساختمان هـای نسـبتا مرتفع در اطراف بوستان ولایت مانع از نفوذ زبانۀ هوای خنک پهنۀ بوستان به اطراف میشود. اثر افـزایش فضـای سبز بر الگوی جزیرة گرمایی در بوستان ولایت با افزایش تفاوت های دمایی بین سطوح مختلـف در فصـل گـرم و کاهش تفاوت های دمایی روزانه بین سطوح در دورة سرد دیده میشود.
خلاصه ماشینی:
"همچنین پژوهش های دیگر بر وجـود ارتباط بین تغییر کاربری اراضی، از کاربریهای طبیعی به شهری، به ویژه کاهش فضای سبز بـا تشـدید جزیـرة گرمـایی تأیید کرده اند که از آنها میتوان به پژوهش هـای آخونـدزاده و سـراجیان (١٣٨٦)، شـکیبا و همکـاران (١٣٨٨)، امیـری و همکاران (١٣٨٩)، عبداللهی و همکاران (١٣٨٩)، ملک پـور و طـالعی (١٣٨٩)، معـروف نـژاد (١٣٩٠)، رنگـزن و همکـاران (١٣٩٠)، ملک پور و طالعی (١٣٩٠) و شرافتی (١٣٩١) اشاره کرد.
بنابراین ، با توجه بـه خـلأ پژوهشـی که میزان تغییرات شدت جزیرة گرمایی با سرانۀ فضای سبز و تغییرات الگوی فضایی- زمانی جزیرة گرمایی را با گسترش فضای سبز بررسی میکند، این پژوهش با هدف مدل سازی و اندازه گیری اثر گسترش فضـای سـبز بـر تغییـرات الگـوی جزیرة گرمایی در بوستان ولایت شهر تهران صورت گرفته است .
به نظر مـیرسـد اثرهـای سرمایش محدودة بوستان ولایت به سمت شرق کشیده شده باشد؛ زیرا با توجه به اینکه دمای پوشش های گیاهی منطقه در حد متوسط است ، اما محدودة فرهنگسرای بهمن که پوشش گیـاهی نسـبتا متراکمـی نیـز دارد، دمـای کمتـری را در مقایسه با دیگر سطوح پوشش گیاهی نمایش میدهد.
تغییرات دمای هوا در ساعت های ٠٦:٠٠، ١٢:٠٠، ١٨:٠٠، و ٢٤:٠٠ روز دوم آگوست ٢٠٠٦ ب ) پانزدهم جولای ٢٠١٣ در روز پانزدهم جولای، در ساعت ٠٦:٠٠، هستۀ سرمایی ضلع شمال شرقی مشاهده میشـود، امـا هسـته هـای سـرمایی شکل گرفته در اضلاع دیگر یا از بین رفته اند یا بسیار تضعیف شده اند."