چکیده:
در طول قرون متمادی بسیاری از فرهیختگان ، ادیبان و دانشمندان در راس امور مملکت قرار داشتند و آثاری در قالب پند و اندرز به صورت بیان داستانها، حکایات ، نقل گفتار بزرگان ، ضرب المثلها و... به وجود آوردند. این پژوهش ، متن پژوهی از نوع تحلیل محتواست که در آن متن اصلی ، کتاب سیاستنامه خواجه نظام الملک طوسی است . برای تحلیل محتوا پژوهشگران ابتدا مطالب کتاب را بدقت مطالعه ، و هر موضوع جدید را با یک کد علامت گذاری کردند. در مرحله بعد کدگذاری تقلیلی صورت گرفت . برای بررسی روایی و اعتبار، این مراحل توسط یک پژوهشگر دیگر نیز انجام شد و نتیجه نهایی از ترکیب هر دو نظر به دست آمد. در این مقاله سعی شده است بر اساس نظریات خواجه نظام الملک طوسی ، که مدت سی سال در مقام وزارت عهده دار امور کشور بوده است به گوشه ای از سخنان بزرگان در زمینه شیوه های مدیریتی با تاکید بر انصاف و داد و تکریم ارباب رجوع اشاره شود.
خلاصه ماشینی:
"وی معتقد است این امر سبب انس با دانش دینی میگردد و سبب استواری رأی و تدبیر و فزونی عدل و مانع انحراف میشود: «چون دانست به دل بگمارد که چون چندی چنین کرده شد خود عادت گردد و بس روزگاری برنیاید که بیشتر احکام شریعت و تفسیر قرآن و اخبار رسول(ص ) او را معلوم گردد و حفظ شود و راهکار دینی و دنیاوی و تدبیر و صواب بر او گشاده شود و هیچ بد مذهب و مبتدع او را از راه نتواند برد و قوی رای گردد و در عدل و انصاف بیفزاید» (نظام الملک ، ١٣٦٤: ٧٧ و PDF created with pdfFactory Pro trial version www.
١٦٠) و این نکته ای است که در علم مدیریت کمتر مورد توجه واقع شده اما وزیر اندیشمند ایرانی با دقت نظر خود به آن اشاره کرده است : «هر که از خدمتکاران خدمتی پسندیده کرد باید که در وقت نواختی یابد و ثمرت آن بدو رسد و آن که تقصیری کند بی ضرورتی و سهوی آن کس را به اندازه گناه مالشی رسد تا رغبت بندگان PDF created with pdfFactory Pro trial version www.
برخی از موضوعاتی که خواجه نظام الملک در این کتاب مطرح نموده و آنها را لازمه مدیریت موفق دانسته عبارت است از: انصاف ، آشنایی با دانش دینی ، نظارت و ارزیابی ، مشورت ، انگیزش بجا و بیتأخیر، تذکر لغزشها در نهان، صبر و تأمل در تصمیم گیری و توزیع مناسب مسئولیتها بین افراد دیندار و با تجربه ."