چکیده:
در سده چهارم هجری، آل بویه ایرانی تبار موفق شدند گستره وسیعی از سرزمینهای عباسی را به اطاعت خود در آورند. ریشه ایرانی این سلسله، به همراه روح حاکم بر جغرافیای ایران آن روزگار که بخشی از جریان شعوبی گری را در ضمن بازگشت به عصر سلطانی ایرانیان نمایندگی می کرد، دست مایه ای شد تا فضای حکمرانی حتی در عراق، نمایی ایرانی به خود ببیند. گواه این امر، رسومی دولتی بود که بازنمایی از آیینهای کهن شاه و دربار در ایران باستان و نمایشی از پیوندهای بویهیان با گذشته شاهی ایران بود.این مقاله، تکاپویی بر شناسایی مراسم آیین های دولتی دیلیمیان و در حقیقت، چشم اندازی بر پیوست این امارت به سلسله های ایران باستان است. مراسم سلطانی ضمن پیوستگی آشکار با سیستم حکومتی، اوضاع زمانه بویهیان را به شیوه وصفی بررسی میکند. مقاله حاضر بر آن است، تمامی مراسم دولتی بویهیان را ضمن ارائه در قالب گردآمدهای آیینی در کنار جایگاه اندیشه شاهی در سلسلهای با اندیشه ترکیبی ایرانی ـ شیعی به پیشخوان اندیشه پژوهشگران آل بویه بسپارد.
خلاصه ماشینی:
"پرسـش فـرا رو ایـن است که چه آیین هایی در ساختار اندیشه شاهان ایرانی – شیعی آل بویه ، قابل پیگیـری / است ؟ و این که ، آل بویه چه مراسمی را در دربار خود برپا میکردند؟ پیشینه مطالعاتی آن چه از نظر می گذرد، به طور تقریبی در حد چند مراسم در دو کتاب جناب آقای فقیهی، به نام های «آل بویه » و «شاهنشاهی عضدالدوله » بـه صـورت گـذرا موجود است .
در دیدار خلیفه با شاه ، چه شاه به استقبال خلیفه میرفت ، یـا ایـن کـه خلیفـه بـه پیشـواز میآمد، بازهم این امیر بود که باید زمین را به رسـم ادب مـیبوسـید.
٣. مراسم پیشواز رسم پیشواز، آیین ورود خلیفه ، امیر بویهی، نمایندگان و وابستگان شاه به پایتخت ، یـا شهرهای دیگر قلمروی آل بویه بود.
مراسم پیشواز سلطان دیلمی از خلیفه در دوره آل بویه ، به دلیل دوری فاصله قصرهای خلیفه و شاه از یکـدیگر، گـاهی کـه خلیفه قصد دیدار شاه میکرد، یا این که خلیفه بیرون از شهر بود و میخواسـت وارد شـهر شود، امیر بویهی با لقب شاه به همراه سپاهیان به پیشواز او مـیرفتنـد و پـس از عـرض خوش آمد گویی، بر قایق خلیفه سوار میشدند و بر روی دجله به گـردش مـیپرداختنـد.
وی در سال ٣٢٢هجری قمری به سوی عمادالدوله حرکت کرد و علی برای استقبال از او، بنا بر رسـم 49 آل بویه در مراسم پیشواز، همراه با بزرگان و لشکریان به ورودی شیراز رفت ."