چکیده:
در مقاله حاضر به تفصیل به میدان مغناطیسی زمین و دلیل وجود آن که در کتاب علوم زمین دورة پیشدانشگاهی بهگونهای مبهم به آن اشاره شده است، میپردازیم. سپس ویژگیهای مغناطیس زمین و آثار مغناطو باستانشناسی آن مطرح میشود و در پایان به مبحث وارونگی مغناطیسی میپردازیم که ظاهرا، بنا به مهمترین مرجعی که در این زمینه وجود دارد، هم کتاب درسی و هم تمام مراجع فارسی اینترنتی در توضیح دلیل احتمالی آن به خطا رفتهاند
خلاصه ماشینی:
"البته همان طور که در کتاب درسی نیز اشاره شده است، مشاهدات تجربی در تأیید این پیشگویی مؤثر بوده است، زیرا اگر زمین دارای یک کانون مغناطیسی پایدار و دائمی بود، توجیه تغییرات وابسته به زمان میدان مغناطیسی زمین امکان نداشت.
۱. یکی از ویژگیهای رساناهای خوب این است که میدان مغناطیسی در آنها به دام میافتد و چون آهن مذاب هستة خارجی زمین رسانای الکتریکی خوبی است، بخشی از خطوط میدان ژئومغناطیسی زمین در این هسته حبس میشود.
در تحقیقات بسیار نشان داده شده است که حاصل این دو فرایند تبدیل میدانهای شرقی- غربی به شکل حلقههای نصفالنهاری است که در زمانهایی حول و حوش ۱۰۳ سال به هم ملحق میشوند و میدان مغناطیسی شمالی- جنوبی زمین را تقویت میکنند.
محمدرضا خوشبین خوشنظر کارشناس گروه فیزیک دفتر برنامهریزی و تألیف کتابهای درسی کرة زمین یک آهنربای عظیم است و میدان مغناطیسی آن را میتوان بهصورت میدان مغناطیسی حاصل از یک آهنربای میلهای عظیم تقریب زد که در مرکز این سیاره قرار گرفته است قطب جنوب مغناطیسی قطب شمال جغرافیایی عقربه قطب شمال مغناطیسی قطب جنوب جغرافیایی شکل ۱.
قطبهای مغناطیسی و جغرافیایی زمین نظریة دینامو از دو بخش تشکیل شده است که هر دو بخش معطوف به هستة خارجی زمین هستند که از این هسته فلز مذاب تشکیل شده است ما دو فرایند متضاد داریم که یکی تمایل دارد خطوط مغناطیسی زمین را بهطور سمتی بکشد و دیگری تمایل دارد این خطوط را در هستة خارجی حفظ کند الف ب ج شکل ۴."