چکیده:
در سال ٢٠٠٧ هیات بین الدول تغییر اقلیم اعلام نمود که اقلیم در حال تغییـر اسـت . از ایـن رو تغییـر اقلـیم تحـت سناریوهای مختلف موضوع مهم مورد توجه اخیر در مجامع علمی و سیاسی بوده است . شواهد علمی نشان می دهند که هرگونه تغییر معنی دار در اقلیم در مقیاس جهانی ، کشاورزی محلی و در نتیجه منابع غذایی را تحت تـاثیر قـرار خواهد داد. در تحقیق حاضر اثرات تغییر اقلیم پـیش بینـی شـده توسـط مـدل گـردش عمـومی HadCM٢ تحـت سناریوی A١ طی دو دوره ٢٠٦٩-٢٠٤٠ و ٢٠٩٩-٢٠٧٠ در تبریز بر روی مصرف واقعی آب گیاه گندم با استفاده از مدل CROPWAT ارزیابی شده است . نتایج نشان می دهد کـه در دوره ٢٠٦٩-٢٠٤٠ نسـبت بـه دوره پایـه (١٩٩٠- ١٩٦١) میانگین درجه حرارت حداکثر و حداقل سالانه به ترتیب به میزان ٢.٧ و ٢.٩ درجـه سـانتی گـراد افـزایش و میانگین بارندگی سالانه به میزان ٨% کاهش خواهد داشت . در چنین شرایطی مصرف آب گیـاه گنـدم ٨.٣% افـزایش خواهد یافت . در دوره ٢٠٩٩-٢٠٧٠ میانگین درجه حرارت حداکثر و حـداقل سـالانه هـر دو بـه میـزان ٤.٤ درجـه سانتی گراد افزایش و مقدار بارندگی به میزان ١٦.٣% کاهش خواهد داشت . در چنین شرایطی مصرف آب گیاه گنـدم ٩.٦% افزایش خواهد یافت .
خلاصه ماشینی:
"در تحقیق حاضر اثرات تغییر اقلیم پـیش بینـی شـده توسـط مـدل گـردش عمـومی HadCM٢ تحـت سناریوی A١ طی دو دوره ٢٠٦٩-٢٠٤٠ و ٢٠٩٩-٢٠٧٠ در تبریز بر روی مصرف واقعی آب گیاه گندم با استفاده از مدل CROPWAT ارزیابی شده است .
در تحقیق حاضر اثرات تغییر اقلیم مربوط به دو برابر شدن دی اکسید کربن جو بر روی نیاز آبی گیاه گندم پاییزه بـا برنامه تک آبیاری که در روز ٢٠ فروردین یعنی ١٥٥ روز بعد از کشت انجام می شود، در شرایط اقلیمی تبریز مـورد بررسی قرار گرفته است .
همچنین به منظور شبیه سازی تغییرات دما و بارندگی آینده خروجی های دما و بارش مـدل HadCM٢ بـرای دوره پایه (١٩٩٠-١٩٦١) و نیز دو دوره ٢٠٦٩-٢٠٤٠ و ٢٠٩٩-٢٠٧٠ تحت سناریوی A١ از مرکز توزیع داده های هیئـت بین الدول تغییر اقلیم ٨ اخذ گردید.
مدل CROPWAT که اولین بار در سال ١٩٩٠ توسط FAO تدوین شده ، یک مدل ساده بیلان آب است که امکان شبیه سازی تنش رطوبتی روی گیاه و محاسبه میزان کاهش محصول را بر پایه روش های مدون برآورد تبخیر و تعرق و عکس العمل گیاه به تـنش آبـی میسر می سازد (رمضانی و همکاران ، ١٣٨٨).
این تغییرات باعث افـزایش میـزان تبخیـر و تعـرق گیـاه گنـدم می شود که نتیجه آن افزایش نیاز آبی گیاه گندم در دوره آینده نسبت به دوره پایه می باشد؛ لذا با توجه به وقوع پدیده تغییر اقلیم و اثرات اجتناب ناپذیر آن بر روی محصولات کشاورزی به ویژه محصولات اساسی نظیـر گنـدم بایسـتی راهکارها و اقدامات لازم در این زمینه صورت پذیرد."