چکیده:
در تحقیق جاری، به منظور شناسایی تغییرات زمانی - مکانی وقوع رعد و برق در نیمه غربی کشور، مشاهدات ١٧ ایستگاه هواشناسی سینوپتیک که دارای طولانیترین دوره آماری بودند، مورد تحلیل قرار گرفت . ابتدا، با هدف بررسی شرایط کلی پدیده رعد و برق در منطقه مورد مطالعه ، نقشه میانگین روزهای همراه با رعد و برق ترسیم گردید. سپس ، بر اساس روشهای آماری ، روند وقوع این پدیده مهم اقلیمی در طول زمان مورد بررسی قرار گرفت . سپس ، دو روش آماری معروف ناپارامتری من – کندال و Sen’s Estimator (تحت عنوان «شاخص سن ») با هدف تحلیل و آشکارسازی وجود روند در سریهای زمانی اعمال گردید. نتایج حاصله نشان داد که با توجه به گسسته بودن مشاهدات جمع آوری شده، روشهای آماری من -کندال و شاخص سن کارایی مناسبی برای تحلیل روند پدیده رعد و برق دارند. از این طریق ، مشخص شد که نیمه غربی ایران در طول دوره آماری مورد مطالعه ، از لحاظ تعداد وقوع روزهای همراه با رعد و برق منطقه همگنی نبوده و مشاهدات در مقیاس سالانه از شمال به سمت جنوب کاهش مییابد. برای نمادسازی چنین تغییراتی ، نقشه های توزیع مکانی روند روزهای رعد و برقی در مقیاس فصلی و سالانه ، در محیط نرمافزار ArcGIS، مدلسازی و نمایش داده شد. مدلهای نهایی بیانگر این واقعیت هستند که مشاهدات اخذ شده از اکثر ایستگاههای مورد مطالعه در مقیاسهای فصلی و حتی سالانه دارای روند افزایشی هستند.
خلاصه ماشینی:
"جلالی و جهانی نیز (١٣٨٧) هم پراکنش مکانی بارشهای تندری شمالغرب ایران را با استفاده از توزیع گاما در مقیاس سالانه و فصلی مورد بررسی قرار داده و نشان دادند که از غرب به شرق و از جنوبغرب به شمالشرق منطقه مورد مطالعه از میزان فعالیت سامانه های تندری کاسته میشود و در نتیجه ، میزان بارشهای ناشی از آن به طور قابل ملاحظه ای کم میگردد.
ب- بررسی روند روزهای رعد و برقی برای کلیه ایستگاههای مورد مطالعه در سریهای زمانی سالانه و فصلی در ابتدا آمارههای دو آزمون ناپارامتری من - کندال و شاخص سن محاسبه گردید.
در کل ، با توجه به موقعیت و نحوه پراکنش ایستگاههای دارای روند معنیدار در نیمه غربی ایران بر روی نقشه های ترسیم شده، میتوان چنین نتیجه گرفت که در طول زمان تغییرات معنیداری در وقوع پدیده رعد و برق در نیمه غربی ایران حادث شده است ، به طوریکه روند افزایشی در اکثر ایستگاهها قابل اثبات است .
با دقت در نحوه پراکندگی روندهای معنیدار روزهای همراه با رعد و برق در منطقه و با توجه به مطالعات قبلی انجام شده در این زمینه میتوان بیان کرد که در نحوه روند تغییرات پدیده اقلیمی تندری؛ ممکن است عواملی مانند تغییر دمای پهنه های آبی، جابجائی مراکز فشار در سطوح مختلف اتمسفر، تشدید و یا رکورد ظهور (فراوانی) سیستم های جوی سینوپتیک و ناهمگون بودن ویژگیهای محیطی محلی (مانند شرایط توپوگرافیک و توسعه مراکز شهری) نقش داشته باشند."