چکیده:
افزایش تقاضای آب و پیدایش تغییرات آب و هوایی باعث گردیده که در سال های اخیر به سناریوهای خشکسالی جهانی توجه بیشتری شود. خشکسالی به عنوان یک خطر طبیعی با چندین عنصر اقلیمی و هیدرولوژیک توصیف می شود و ارزیابی آن اهمیت ویژه ای جهت برنامه ریزی و مدیریت منابع آب دارد. به این منظور ضروری است که ضمن بررسی اثرات خشکسالی، به درک تاریخی از آن در منطقه پرداخته شود. در این پژوهش، از طریق روش TOPSIS تحت نرم افزار MATLAB و با استفاده از 9 عنصر جوی تاثیرگذار بر خشکسالی، رتبه بندی خشکسالی برای دوره آماری 18 ساله (2010-1993) صورت گرفته است. جهت اعتبارسنجی روش پیشنهادی، داده های خروجی آن از طریق آزمون t با خروجی روش SIAP مورد مقایسه قرار گرفته و نشان داده شده که در سطح احتمال 95 درصد، ارتباط معنی داری بین این دو روش وجود دارد. در نهایت با روش درون یابی IDW و با استفاده از نرم افزار ArcGIS 9.3، عمل پهنه بندی خشکسالی محدوده مورد مطالعه، برای سه دوره مجزا انجام گرفته است. نتایج نشان می دهد که طی 3 دوره، از وسعت شرایط نرمال از لحاظ خشکسالی کاسته شده و به شدت و وسعت خشکسالی در محدوده مورد مطالعه افزوده گردیده است.
خلاصه ماشینی:
"رمضانی (١٣٨٤) پدیده خشکسـالی را در نـواحی مرکزی گیلان با استفاده از شاخص درصد نرمال بارندگی مورد بررسی قرار داده و مشخص نموده که ایستگاه هـای 1- Bordi et al 2- Olapida 3- Richard 4- Mishra & Singh جلگه ای در شرایط خشکسالی و ایستگاه های پای کـوهی و کوهسـتانی در شـرایط ترسـالی بـوده انـد.
خوش اخلاق و همکاران (١٣٨٥) با استفاده از شاخص TOPSIS و با استفاده از چهار عنصر جوی بارش ، دما، نم نسبی و تعداد روزهای بارش ، خشکسالی هـای رخ داده در اسـتان خوزسـتان را تعیین نمودند و با تاکید به میانگین شش ساله هرایستگاه ،عمل پهنه بندی خشکسالی، برای هر دوره را بـه صـورت مجزا انجام دادند.
جهت اعتبار سنجی روش مذکور، نتایج حاصله ، با شاخص خشکسالی SIAP تطبیق داده شده و در نهایت با استفاده از روش درون یابی IDW، عمل پهنه بندی خشکسالی محدوده مورد مطالعه ، برای سه دوره مجزا انجام گرفته است .
در مرحله اول با روش TOPSIS و با استفاده از ٩ عنصر جوی موثر در خشکسالی، به تعیین و رتبه بندی خشکسالی در استان گیلان پرداخته شد و ضریب Ti ایستگاه های منتخب استان گیلان برای دوره آماری ١٨ ساله محاسبه گردید.
همچنین این روش قادر است بعد از تعیین خشکسالی (ترسالی)، با استفاده از عناصر اقلیمی مختلف و نگرش چند متغیره به خشکسالی، عمل رتبه بندی سال های آماری یک ایستگاه را از نظر خشکسالی انجام دهد."