چکیده:
در رویکرد مضیق به مفهوم امنیت ملی، این مفهوم از ابتدا در بعد نظامی آن تعریف شده بود و بر این اساس ، افزایش توان و قدرت نظامی تا سرحد امکان ، تامین کننده امنیت به شمار میرفت . به واسطه خساراتی که این رویکرد برای جامعه بشری داشت ، بعدها در رویکرد موسع به امنیت ملی، ابعاد دیگری تعریف و امنیت نظامی یکی از ابعاد آن محسوب میشد. به علت استفاده ابزاری از این مفهوم ، به تدریج در نگرش مکاتب مختلف امنیتی، برای بعد نظامی امنیت تاثیر کمتری قائل شدند و همکاری دسته جمعی و امنیت جمعی را راه کار بهتری برای امنیت جامعه بشری معرفی کردند. گرچه برخی دیدگاه ها و مکاتب امنیتی بر کم اثر شدن بعد نظامی امنیت به علت ماهیت پیچیده فضای کنونی تاکید دارند، ولی به نظر میرسد این مولفه کماکان در حوزه امنیت نقش جدی دارد و کماکان ابزاری در دست دولتمردان برای تهاجم و دفاع است ، زیرا تهدید نظامی هنوز مرکز سنتی نگرانیهای مربوط به امنیت ملی است و اقدام نظامی، میتواند همه اجزای دولتی که مورد حمله واقع شده است را تهدید و پایه های مادی دولت را تحت فشار قرار داده و خسارت و زیان زیادی به بار آورد. بنابراین امنیت نظامی کماکان اهمیت خاص خود را حفظ نموده و در ادبیات نظامی- امنیتی جایگاه خود را دارد. از سوی دیگر تامین امنیت نظامی که در کار ویژه نیروهای مسلح و قدرت نظامی- امنیتی تعریف شده است ، نیازمند ابعاد نرم افزاری و سخت افزاری است . ازجمله این ابعاد میتوان به اصول ، اهداف و سیاست های امنیت نظامی بر اساس اسناد بالادستی اشاره نمود. هدف این پژوهش تعیین ابعاد مذکور در گفتمان ولایت فقیه ، قانون اساسی و سیاست های کلی نظام است تا با استفاده از روش تحقیق موردی - زمینه ای و همچنین روش تحلیل محتوا، تحلیل گفتمان و تحلیل تفسیری، ابعاد موردنظر در حوزه امنیت نظامی جمهوری اسلامی ایران احصاء و ارائه گردد. در نتایج حاصل از تحقیق ، مصادیق مرتبط با هر یک از ابعاد مذکور احصاء و در انتهای پژوهش ارائه شده
خلاصه ماشینی:
"بدیهی است یک جامعه در شرایطی میتواند امنیت نظامی داشته باشد که علاوه بر داشتن قابلیت های اقتصادی، علمی، فناوری، انسانی، عمق راهبردی و رهبری قوی، نیروهای مسلح آن جامعه از توان رزمی نسبی برتر برای پاسخگویی به تهدیدهای بالقوه و بالفعل نظامی موجود علیه کشور برخوردار باشند، به عبارت دیگر برای رسیدن به امنیت نظامی، کسب و توسعه عوامل و مؤلفه های قدرت نظامی برتر در ابعاد نامحسوس ، محسوس و برتر ساز نسبت به رقیبان ، ضرورتی حیاتی دارد و نیل به این عوامل تنها در سایه وجود رهبری توانا، اقتصاد قوی، فناوری پیشرفته ، وسعت مناسب ، نیروی انسانی کافی، طرح ریزیها و برنامه ریزیهای همه جانبه راهبردی میسر است .
3 سیاست های امنیت نظامی تربیت نیروی انسانی، اشراف اطلاعاتی، حفاظت از اطلاعات ، دفاع و بسیج مردمی، توان علمی، خودباوری و خودکفایی، موقعیت و عمق راهبردی، پیمان های منطقه ای، آمایش سرزمینی مناسب ، بازدارندگی همه جانیه ، گسترش پدافند غیرعامل ، تأمین تجهیزات و تسلیحات ، تفکیک ناپذیری آزادی و استقلال و وحدت و تمامیت ارضی، کشور، ممنوعیت استقرار پایگاه های نظامی خارجی، مشارکت در امدادرسانی، ممنوعیت سلطه بیگانه بر ارتش ، نفی هرگونه سلطه جویی و سلطه پذیری ٥-نتیجه گیری و پیشنهاد: جمع بندی مؤلفه های مصداقی حاصل از تحلیل گفتمان ولایت فقیه و تحلیل تفسیری محورها و رویکردهای قانون اساسی و سیاست های کلی در جدول زیر ارائه میشود."