چکیده:
در این مقاله ، مولفه های هویت ایرانی در کتاب های فارسـی مقطـع ابتـدایی در سال تحصیلی ٩٤- ١٣٩٣ بررسی شده اند. هدف شناسایی میزان پرداختن بـه هویت ملی، دینی (اسلامی)، مذهبی (شیعی) و محلی در این کتاب ها بوده است . روش تحقیق تحلیل محتوا و حجم نمونه ٢٤٦ مطلـب درسـی و ٥١٨ عکـس در کتاب های اول تا ششم مقطع ابتدایی است . یافته هـا نشـان مـیدهـد کـه در ٦١ درصد از کل مطالب و ٥٢.١ درصد عکس ها، مولفه های هویتی وجود دارد. از این میزان در ٥١.٤ درصد مطالب ، مولفه هـای هویـت ملـی و در ٤٣.٣ درصـد مولفه های هویت دینی (اسلامی) برجستگی داشته اند. هم چنین ٥٠.٧ درصـد از عکس ها مرتبط با هویت دینی (به ویژه پوشش اسلامی) و ٣٤.٨ درصد مرتبط با هویت ملی بوده اند. گرچه سطوح هویتی بین هویت های خرد و کلان رعایت شده است ، ولی پرداختن به هویت محلی بسیار ناچیز است .
خلاصه ماشینی:
"پـژوهش حاضـر، بـا هدف شناسایی میزان انعکاس عناصر هویت ایرانی در کتاب هـای درسـی انجـام شـده است ؛ این که کدام یک از مؤلفه های هویت مذکور، برجسته و کدام یک کمتر دیده شده اند.
مؤلفه هایی کـه در ایـن پـژوهش بـه عنـوان مصادیق هویت ملی ایرانی بررسی شده ، عبارت اند از: فرهنگ (آداب و رسوم ، اعیـاد و جشن های ملی)، مشاهیر و نویسندگان ایرانی، اساطیر ایرانی، هنر و معمـاری ایرانیـان ، آثـار تاریخی، مفاهیم وطن پرستی، ادبیات ایران و تاریخ ایران (منصوری و فریدونی، ١٣٨٨: ٣٢).
سیدضیاء هاشـمی و مـژده قربـانعلیزاده ، در پژوهشـی بـا عنـوان هویـت ملـی در / کتاب های مطالعات اجتماعی در دوره ابتدایی به این نتیجه رسیده اند که در کتـاب هـای مطالعات اجتماعی مقطع ابتدایی، ١١٧١ مورد به مفهوم هویت ملی اشاره شده است .
مطالب تمام کتاب های فارسی درسی مقطع ابتدایی ٢٤٦ مورد بوده است که تقریبا در دو سوم آن (٦١ درصد)، مؤلفه های هویت ایرانی ارائـه شـده و در مطالـب دیگـر ایـن مؤلفه ها دیده نشده اند.
به این ترتیب ملاحظه میشود که عناصر هویت ایرانی ـ اسلامی در کتاب های فارسی برجستگی داشته اند این بخش از یافته های تحقیق مؤید نتایج پژوهش جعفرزاده است وی با بررسی پژوهش هایی که تا سال ١٣٨٨، هویت ملی را در کتاب هـای درسـی بررسـی کرده اند، به این نتیجه میرسد که مؤلفه های ملی و دینی هویت ایرانی، همچون زنـدگی مشترک و طولانی تاریخی ایرانیان ، در این کتاب ها با هم سازگاری دارند."