چکیده:
مدخل «جنسیت» نوشته یکی از مستشرقان به نام مارگوت بدران است که در دائرهالمعارف قرآن لیدن به چاپ رسیده است. این نوشتار به نقد و ارزیابی مدخل یادشده پرداخته است با این انگیزه که بررسی آثار مستشرقان درباره آموزههای دینی به ویژه مباحث قرآنی، فضای فکری اندیشمندان غیر مسلمان را تا حدودی پیش دید مسلمانان قرار دهد. نقد و ارزیابی آثار یادشده نیز زمینه آشنایی افکار عمومی با اسلام ناب را فراهم میکند. در تحلیل و ارزیابی مدخل جنسیت، عمده ایرادها به مبانی فکری نویسنده مرتبط هست. او تفاوتهای رفتاری زن و مرد را ناشی از فرهنگ جوامع اسلامی و دین اسلام میداند و به همین خاطر، جایگاهی برای تفاوتهای زیستی در پیریزی احکام قائل نیست. دیگر ایراد بنیادی نویسنده این است که او معتقد به نواندیشی در احکام مربوط به زن و مرد است و مواردی چون قوامیت را محدود به رفع نیازهای مادی زن و آن هم تنها در دوران بارداری میداند. ضمن نقد مباحث یادشده، نااستواری دیدگاه نویسنده مشخص شد، و نشان داده شد، که بسیاری از تفاوتهای رفتاری زن و مرد را باید در نظام تکوین جست و جو کرد و احکام متفاوت زن و مرد نیز بر همین اساس پیریزی شده است.
خلاصه ماشینی:
"برای نمونه ، شیوه هایی که واژگان جنسیتی استعمال شده اند عبارت اند از: «و به هـیچ وجه به آن چیزهایی که خدا، موهبت های خودش را آزادانه تر به برخی از شما نسبت بـه دیگری عطا کرده است ، طمع نورزید: به مردان (رجال ) اختصاص داده شـده اسـت آنچـه آن ها کسب می کنند و به زنـان (نسـاء) اختصـاص داده شـده اسـت آنچـه آن هـا کسـب می کنند، اما خدا را از فضلش بخواهید.
به طور نمونه گفته شده که زنـان دوسـت دارنـد در نظـر مـرد استثنا و یگانه باشند و موردتوجه او باشند؛ در مقابل وضعیت جسمی مردان طوری است که او را برای انجام فعالیت ها سخت جهت تأمین اقتصاد خانواده و زن آماده می کنـد کـه در این صورت بسیاری از نیازهای روحی زن برطرف می شود.
٣-١- معنای تفضل الهی به مرد و زن عبارت «به ما فضل الله بعضهم علی بعـض » در سـیاقی قرارگرفتـه اسـت کـه قبـل از آن وظیفه ای برای مرد (یعنـی قوامیـت ) و بعـدازآن ، دو وظیفـه بـرای زن (یعنـی قانتـات و حافظان للغیب ) ذکر شده است ، بنابراین از روی همین سـیاق مـی تـوان حـدس زد کـه معنای فضل در این آیه به معنای برتری (که در فارسی معمولا بار ارزشی دارد) مـرد بـر زن نیست بلکه ویژگی هایی است که هر یک جهت انجام این وظایف دارند."