چکیده:
<p dir="RTL">مجازات حبس از دیر باز در جوامع بشری وجود داشته است. بنابر نظریه‌ی اصلاح و درمان، زندان «درمانگاه مجرمان» محسوب می‌گردد. امروزه با توجه به شکست نظریه‌ی اصلاح و درمان استفاده از حبس برای کنترل و طرد مجرمان پرخطر رواج یافته است. کارکرد زندان هرچه که باشد حقوق انسانی زندانیان باید رعایت شود. یکی از مهم‌ترین حقوق آن‌ها حقوق مربوط به سلامت و بهداشت روانی ـ جسمی آنان می‌باشد. ارائه‌ی خدمات بهداشتی درباره‌ی افراد زندانی از اهمیت بیشتری برخوردار است چرا که زندان به علت شرایط نامساعد مانند تراکم جمعیت، خشونت، کمبود نور و هوای تازه، فقر غذایی و اعمال پرخطر مانند استعمال مواد مخدر، خال‌کوبی و روابط جنسی ناسالم محیط مناسبی برای شیوع بیماری‌های واگیردار و عفونی می‌باشد. بخش بزرگی از زندانیان را معتادان به مواد مخدر تشکیل می‌دهند. درباره‌ی مجرم یا بیمار بودن فرد معتاد اختلاف نظر وجود دارد. مطابق قوانین داخلی مانند «اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر» و «اصلاحیه‌ی قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر» معتاد مادامی که برای درمان و ترک مواد اقدام نکند مجرم است. اگر هدف اصلی زندان اصلاح و درمان باشد باید لوازم و مقتضیات آن نیز فراهم شود. در غیر این صورت زندان آثار مخربی بر سلامت جسمی و روانی زندانیان خواهد داشت. در میان زندانیان، افراد معتاد با توجه به آسیب‌پذیری بیشتر روانی و جسمی نیازمند توجه و مراقبت‌های ویژه‌ای هستند. به نظر می‌رسد زندان با توجه به وضعیت ویژه‌ی معتادان، محیط چندان مناسبی برای نگهداری و درمان آنان نباشد اما واقعیت این است که بسیاری از آن‌ها در حبس به سر می‌برند و از سوی دیگر بنابر گزارش‌های خود زندانیان و سازمان زندان‌ها توزیع و مصرف انواع مواد مخدر در زندان‌ها امری شایع است. مقاله‌ی حاضر درصدد بررسی و تبیین حقوق روانی ـ بهداشتی و آموزش پزشکی زندانیان با عنایت ویژه به معتادان محبوس و با مبنا قرار دادن آیین‌نامه‌ی سازمان زندان‌ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور و اسناد بین‌المللی مانند «حداقل مقررات معیار برای رفتار با زندانیان» است. نگارندگان سعی دارند راهکارهای حقوقی ـ پزشکی برای ارتقای سلامت و درمان زندانیان به صورت عام و معتادان محبوس به‌طور خاص ارائه دهند. اقداماتی چون طبقه‌بندی زندانیان و نگهداری و معالجه‌ی زندانیان مبتلا به بیماری‌های روانی و واگیردار و پرخطر به صورت اختصاصی، فراهم کردن هوا و نور بیشتر، برگزاری آموزش‌های ضمن خدمت برای کادر پزشکی زندان و زندانیان، فعال نمودن واحدهای مددکاری، روان‌شناسی و روان‌پزشکی برای آسیب‌پذیران روانی خصوصا معتادان به مواد روان‌گردان و شیشه، متادون درمانی و درمان‌های دارویی و در اختیار قرار دادن سرنگ به معتادان تزریقی را می‌توان نام برد.</p>
خلاصه ماشینی:
",Gaes , Gerald فهرست منابع الف ) منابع فارسی آشوری ، محمد ـ (١٣٨٢)، جایگزین های زندان یا مجازاتهای بینابین ، چ اول ، انتشارات دانشگاه تهران آیین نامه ی سازمان زندان ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور ـ (١٣٨٤) باو، فرانک دان ـ (١٣٨٢)، تجاوز جنسی در زندان های ایالات متحده ی آمریکا (مترجم : جواد یاوری )، مجله ی حقوقی و قضایی دادگستری، ش ٤ بولک ، دبرنار ـ (١٣٨٥)، کیفرشناسی (مترجم : علی حسین نجفی ابرندآبادی )، چ ششم ، انتشارات مجد حبس انسان مدار (سند بین المللی بهبود نظام زندانبانی ) ـ (١٣٨٣)، مرکز بین المللی اصلاح قوانین و سیاست جنایی (کانادا)، (مترجم : حسن طغرل نگار)، چ اول ، انتشارات راه تربیت رحمدل ، منصور ـ (١٣٨٣)، حقوق بشر و معتادان ، مجله رفاه اجتماعی ، ش ١٣ رونتلو، الت ـ (١٣٨٠)، مواد مخدر، زندان ها و اصلاح و درمان (مترجم : مهرداد رایجیان اصلی )، ماهنامه کانون وکلا، ش ٢٦، سال چهل و پنجم سازمان اصلاحات جزایی بین المللی (PRI) ـ نظارت بر مکان های حبس : راهنمای عملی برای سازمان های غیردولتی ـ (١٣٨٤)، (ترجمه مژده دقیقی )، چ ٤، انتشارات وفاق صفاری ، علی ـ (١٣٨٩)، کیفرشناسی ، چ ٩، انتشارات جنگل فرجاد، محمد حسین ـ (١٣٧١)، روانشناسی و جامعه شناسی جنایی ، تهران ، نشر همراه کویل ، آندرو ـ (١٣٨٤)، رویکرد حقوق بشری به مدیریت زندان (کتاب آموزشی برای کارکنان زندان )، (مترجم : حسن طغر انگار)، چ اول ، انتشارات وفاق گودرزی بروجردی ، محمدرضا و الوندی ، مظفر ـ (١٣٨٢)، حقوق بشر در نظام کیفری و زندانها، چ اول ، انتشارات راه تربیت مقررات و اسناد مجموعه مقررات حداقل استاندارد برای رفتار با زندانیان ـ (١٩٥٥) میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی ـ (١٩٦٦) الف ) منابع لاتین Detainees, Michael H."