چکیده:
از جمله دستاوردهای دانش پزشکی که در اختیار انسان معاصر قرار گرفته ، لقاح مصنوعی یا تولید جنین آزمایشگاهی است که از نظر اخلاق و حقوق حکم ویژه ای متفاوت با دیگر فرآورده های بدن انسان دارد، زیرا در خود توان تبدیل شدن به یک انسان را دارد تا بتواند شخصیت انسانی پیدا کند ولی پیش از دمیده شدن روح در آن ، میتواند مشمول تعریف مال قرار گیرد و در این صورت مورد نقل و انتقال قرار گیرد. در پژوهش حاضر، ابتدا به تبیین مالیت بالفعل با تکیه بر تعریف عرفی از مال و شخصیت بالقوة جنین پرداخته میشود. آنگاه دیدیم که بین احکام ناظر به مالیت بالفعل از یک سو و شخصیت بالقوه از سوی دیگر تعارض وجود دارد و باید برای رفع تعارض ، بین این دو دسته احکام که از قبیل متناقضین میباشند در پی یافتن مرجحی برای ترجیح یکی بر دیگری بود. در بحث ترجیح ، گرچه به نظر میرسد همیشه احکام راجع به شخصیت بر احکام راجع به مالیت رجحان داشته باشند، لیکن توجه به این نکته که از طرفی شخصیت جنین بالقوه است و مالیت او بالفعل و از طرف دیگر احکام بالفعل بر احکام بالقوه چیره میشوند، تعیین مرجحات را دشوار مینماید. به نظر میرسد راه حل تعارض را باید در میزان قابلیت قوه جهت فعلیت یافتن جستجو نمود. اگر شخص شدن جنین در آینده چنان قوتی داشته باشد که بتوان شخصیت او را در آینده مسلم انگاشت ، شخصیت بالقوه بر مالیت بالفعل چیره خواهد شد، در حالی که اگر چنین قوتی قابل اثبات نباشد یا اصولا تصمیم گیری راجع به جنین ارتباطی با آیندة شخصیت او نداشته
باشد، احکام راجع به مالیت بالفعل بر احکام راجع به شخصیت بالقوة او رجحان خواهد
داشت.
خلاصه ماشینی:
"تعارض بین مالیت بالفعل و شخصیت بالقوة جنین آزمایشگاهی 1 عباس کریمی 2 سحر کریمی چکیده از جمله دستاوردهای دانش پزشکی که در اختیار انسان معاصر قرار گرفته ، لقاح مصنوعی یا تولید جنین آزمایشگاهی است که از نظر اخلاق و حقوق حکم ویژه ای متفاوت با دیگر فرآورده های بدن انسان دارد، زیرا در خود توان تبدیل شدن به یک انسان را دارد تا بتواند شخصیت انسانی پیدا کند ولی پیش از دمیده شدن روح در آن ، میتواند مشمول تعریف مال قرار گیرد و در این صورت مورد نقل و انتقال قرار گیرد.
در حقیقت ، بحث مربوط به جنین آزمایشگاهی حکم ویژه ای دارد و با دیگر فرآورده های بدن انسان متفاوت است ؛ زیرا در خود توان تبدیل شدن به یک انسان را دارد تا بتواند شخصیت انسانی پیدا کند ولی پیش از دمیده شدن روح در آن ، میتواند مشمول تعریف مال قرار گیرد و در این صورت مورد نقل و انتقال قرار گیرد.
در مورد بحث مربوط به مسؤولیت مدنی و کیفری ناشی از تلف یا اتلاف عمدی جنین آزمایشگاهی، اگر جنین برای حل مشکل ناباروری و تولید مثل در نظر گرفته شده باشد و شخصیت یافتن او در آینده مدنظر باشد، چنان چه تلف شود از حیث مسؤولیت مدنی تابع مقررات ناظر به دیات است و اتلاف عمدی آن از نقطه نظر حقوق کیفری در قالب جرایم علیه اشخاص است و میبایست سقط جنین توصیف گردد، زیرا حفظ حرمت نطفۀ ترکیب شده به عنوان یک انسان بالقوه مدنظر میباشد، اعم از این که ترکیب و تشکیل او در خارج یا داخل رحم باشد و ابتدای پیدایش و تکامل در داخل رحم خصوصیتی ندارد."