چکیده:
ادبیات شفاهی ملتها دارای تاریخ بسیار قدیمی و وارث آفرینشی خردمندانه است که در زمانهای بسیار دور همراه با کار و فعالیتهای انسانها شروع شده و به تدریج تکوین پیدا کرده است. موسیقی یکی از ارکان مهم فولکلور به شمار میرود. مطالعه موسیقی جوامع (قومیتها) به عنوان، مطالعه موسیقی در زمینه اجتماعی و فرهنگی تعریف شده است، در این معنا این دانش ترکیبی از انسانشناسی و موسیقیشناسی است. در آذربایجان هنر موسیقی مردمی به موسیقی عاشیقی معروف است که جایگاه والایی در ادبیات شفاهی و فرهنگ این منطقه دارد و سرشار از معنویت است. عاشیقها به معنایی کاملترین هنرمندان آذربایجان هستند که توان خلق، تولید و اجرای هنرشان را توأمان دارند. این مقاله در تلاش است نشان دهد که شکلگیری و زایش هنر عاشیقی در منطقه آذربایجان با باورهای مردم، همساز و هماهنگ شده است و با سایر ساختهای اجتماعی جامعه همراهی میکند. پژوهشگر برای دستیابی به این هدف از روشهای کتابخانهای و تحلیل محتوای کیفی استفاده کرده است.
خلاصه ماشینی:
" این موضوع که اوزان هادرمیان مردم دارایچه مقامیبوده اند؟شأن ومقـام آنهـادر بین مردم عادیبرچه اساسیرتبه بندیمیشده است ؟نقش عاشیق هـادرحفـظ وانتقـال ادبیات عامیانه به نسل هایآینده چگونه است ؟انـواع شـعرعاشـیقیومضـامین اشـعارایـن هنرمندان چیست ؟همگیسؤالاتیهستندکه پاسخ گـوییبـه آنهـابـاشـناخت ریشـه هـای تاریخیشکل گیریواشاعه هنرعاشیقیدرجامعه آذربایجان ممکن است .
عاشیق علیعسگرمیگوید آشیق اولوب ترکوطن اولانین کسیکه عاشق شده ترکوطن میکند ازل باشران پرکمالیگرکدیر ازابتدابایدپرکمال باشد اوتوروب ،دورماتدا،ادبین بیله درنشست وبرخاست باادب باشد معرفت علمینده ،دولوگرکدیر ازعلم ومعرفت مالامال باشد خالقاحقیقتدن مطلب یاندیرا به مردم ازحقیقت سخن بگوید شیطانیاولدوره ،نفسین یاندیرا نفس بسوزاندوشیطان بکشد ائل ایچینده پاکاوتورا،پاکدورا به پاکیوصفامشهورباشد دالیسینجاخوش صدالیگرکدیر به پشت سرنام نیکش بیاید (سفیدگر،١٣٨٠:٩٢و٩٣) تأثیر فولکلور بر هنر و ادبیات عاشیقی فولکلوردانشی است که باعلوم مختلف زیادی ارتباط تنگاتنگی داردوبارویکردهای متفاوتیموردبررسیقرارمیگیرد.
عاشیق هاچه آنگاه که درلباس شامان هاوقام هاپناهگاه مردم بودنـد،چـه آن زمـان که درکسوت اوزان هاوقوسان هاگره ازمشکلات ایل مـیگشـودند،چـه امـروزکـه راویـان فرهنگ وگنجینه کهن هستند،همواره همراه بامردم بوده اندوآفرینششـان جنبـه مردمـی داشته است ،هم ازاین روناب ترین واصیل ترین نمونه هـایادبـیرامـیتـوان درفرهنـگ و ادبیات عاشیق هایافت ."