چکیده:
در این مقاله ، نام «ثریته » در اوستا و بسامد آن در نوشـته هـای دوره ی میانه را بررسی و سپس نخستین پزشک را در کتاب های تاریخ ایـران اسلامی معرفی میکنـیم کـه برخـی او را فریـدون و برخـی جمشـید میدانند. سه شخصیت اسطوره ای ایران (ثریتـه ، فریـدون و جمشـید) به نحوی با پزشکی ارتباط دارنـد و بـرای شـناختن نخسـتین پزشـک ازمیان آنان ، باید هرسه نام را بررسی کنیم تـا تفـاوت منـابع در ذکـر ویژگیهای این شخصیت را دریابیم . به نظر میرسد که فردوسـی در چهار بیت ابتدایی توصیف جمشید، صفات ثریته را برای وی معرفـی میکند. این سه شخصیت را در دوره های مختلف بررسی میکنیم تا دلیل این تغییر نام یا صفت را دریابیم .
خلاصه ماشینی:
"در بند اول از فرگرد بیستم وندیداد، گرشاسپ به عنوان پسر ثریته معرفی میشود کـه در برخی متون مثل بندهشن (از نوشته های پهلوی) و شاهنامه (ملحقات ) نیز آمده است .
نسب نامه ی گرشاسپ در ملحقات شاهنامه ی فردوسی، چنین آمده است : یکـی پورش آمد ز تخــم بزرگ به رســم نیا نام کردش طورگ یکی پورش آمد به خوبی چو جم نـهاد آن دلاور ورا نـــام شــم ز شـم زان سپس اترط آمد پـدید همی فر شــاهی ازو میدمیــد چو بختش به هر کار منشــور داد سـپهرش یکی نامور پـــور داد بر آن پــور آرام بفـــزود و کــام گرانمایه را کرد گرشاسپ نام به نظر میرسد که از ثریته ی اوستایی، تنهـا نـامی بـه دوره هـای بعـدی رسـیده اسـت ؛ بـه طوری که صفت پزشکی از وی سلب و در وجود شخصیت اساطیری دیگـری نمایـان شـده است .
جمشید در دوره ی میانه در توضیحات پهلوی وندیداد، در توصیف ثریت چنین آمده است : «یکی مـیگویـد کـه او جم بود و سوم بودنش برای این بود که او سومین پیشداد بود» (٣٩٢ :١٩٤٩ ,Anklesaria).
او دانش و افسونگری را بـه فریدون نسبت میدهد که با افسون های خویش میتواند بر پلیدیها غلبه کنـد و جمشـید را به گونه ای متفاوت توصیف میکند؛ به طوری کـه وی را نخسـتین پزشـک مـیدانـد و شـش صفت خردمند، کامروا (فرخنده )، توانگر، شکوهمند (فرهمند)، نیرومند و پیشداد را کـه در اوستا برای توصیف ثریته آمده اند، در وصف جمشید میسراید."