چکیده:
این پژوهش به منظور درک بهتر از اقسام توحید و دلایل انحصار آن از دیـدگاه وهابیـت انجام گرفته است . وهابیـت بـا انحصـار تقسـیم بندی توحیـد در دو گونـه ، یکـی تقسـیم دوگانه و دیگری تقسیم سه گانه ، دیگر مسلمانان را در این معرفت دچار خطـا مـی بینـد. اما با بررسی دلایل انحصار اقسام توحید در ایـن دو گونـه ، ایـن نتیجـه حاصـل شـد کـه دلایل وهابیت بر این انحصار، افزون بر اینکه نادرست است ، اشـکالاتی دارد، از جملـه نادرست بودن این انحصار با مبنای سـلف گرایی وهابیـت و تعـارض آن بـا روش شناسـی آن ها.
خلاصه ماشینی:
٣ در جایی دیگر، ابن عثیمین به اقسام توحیـد اشاره میکند و میگوید بر حسب آنچه اهل علم ذکر کرده اند توحید بـه سـه قسـم ربـوبی، 4 الوهی و توحید در اسما و صفات تقسیم می شود.
یکی دیگر از علمای وهابی درباره اقسام توحید میگوید: «توحید به اعتبار موضوع بـه سه قسم تقسیم میشود؛ ربوبیت ، الوهیت و توحید در اسما و صفات ؛ هر یـک از ایـن سـه 5 قسم توحید شناخته میشوند و فقط کسی موحد است که به این سه قسم اقرار کند».
٥ در جواب باید گفت دلایلی کـه در قـرآن و سـنت آمـده دلیـل بـر معانی اقسام توحید است و دلیلی بر حصر این تقسیم بندی نیست .
فقدان این تقسیم بندی در آثار سلف زمانی قوت میگیرد که با توجـه بـه عنـوان کتـاب التمهید فی الکلام علی التوحید (مقدمه ای در بیان توحید) اگر مطلبی از اقسام توحید بود باید ذکر میشد.
1 افزون بر این مطالب ، با توجه به مبنای حجیت فهم سلف ، که ابـن تیمیـه بـر آن در رد مخالفانش تکیه دارد، می توان چنین گفت که وی بر مبنـای خـود در بحـث اقسـام توحیـد خط بطلان کشیده است ؛ چراکه این تقسیم بندی در زمان سـلف نبـوده اسـت .
علاوه بر این ، باید گفت ابن تیمیه با بـه کـار بسـتن پیش فرض هـای پذیرفته شـدهیای کـه داشته با ایـن تقسـیم بندی بلایـی بـر سـر مسـلمانان آورده اسـت کـه تـا کنـون گریبـان گیر مسلمانان است ؛ چراکه وی توحید مطلق قرآنی را که قرآن به آن امر کرده است به معنـای توحید الوهی متضمن توحید ربوبی گرفته است و با این کار نظـر خـود را بـر قـرآن تحمیـل کرده است .