چکیده:
آتـــاب شـــیمی اول متوســـطه جدیـــد التــألیف بــوده و در ســال تحــصیلی ٨١-٨٠ با عنوان شـیمی بـرای زنـدگی در سـطح آــشور تــدریس گردیــد. هــدف از طراحــی آن گــسترش مــواد علمــی فناورانه و تربیـت شـهروند آگـاه و مهـــارتآمـــوزی آـــاربردی اســـت ، پژوهنده در صـدد برآمـد تـا میـزان دست یابی بـه ایـن اهـداف را بررسـی نمایــــد و بــــرای ایــــن منظــــور دیــــدگاه هــــای صــــاحب نظــــران ، آارشناســان ، دبــیران ، دانــش آمــوزان را جــستجو نمایــد. نگارنــده معتقــد اســـت آـــاربرد مـــصادیق شـــیمی در زندگی شخصی توسـط دانـ آمـوزان بـه عنــوان یــک یــادگیری متعــالی قابــل قبول مـی باشـد و میـزان رغبـت آنهـا بـــه آـــاربرد ایـــن مـــصادیق و رضــایتمندی آنهــا نــسبت بــه محتــوای این آتاب نیز مـی توانـد بـه عنـوان ملاک های موفقیـت در آمـوزش و پـرورش قلمداد شود و لـذا همـین متغیرهـا بـه عنـــوان آلیـــد واژه هـــای تحقیـــق برگزیده شدند. جامعـــه آمـــاری در ایـــن تحقیـــق صــاحب نظــران (١٦ نفــر) آارشناســان (٣١ نفـــر)، دبـــیران (٦٠ نفـــر) و دانش آمـوزان (٣٠٢ نفـر) هـستند آـه در هـــر گـــروه از طریـــق تـــصادفی برگزیـــده شـــده انـــد. روش تحقیـــق توصــیفی پیمایــشی اســت آــه بــا استفاده از ابـزار جمـ آوری اطلاعـات (پرســش نامــه ) بــرای هــر یــک از گروه های انسانی انجام گرفته است . مهم ترین یافت هـای پـژوهش عبـارت است از: از نظــر آارشناســان مهــم تــرین مــصادیق آــاربردی شــیمی در زنــدگی دانـــش آمـــوزان مقولـــه هـــای آب ، بازیافــت زبالــه ، هــوای پــاآیزه است . از نظـر دبـیران مباحـث مربـوط بــه زبالــه و دفــع زبالــه ، آب و تـــصفیه آب و فاضـــلاب و از نظـــر دانش آموزان این مـصادیق بـه ترتیـب اولویــت اســتفاده از شــبکه فاضــلاب شهری ، پرهیز از آلـوده آـردن هـوا، پــاآیزه نگــاه داشــتن آب آشــامیدنی ، تفکیــک نمــودن زبالــه و تحویــل بــه موقــــع آن ، آــــاهش دادن تولیــــد زباله ، مـصرف صـحیح مـواد در منـزل و تجدیــد نظــر در مــصرف روزانــه آب است . میــزان رضــایت منــدی دانـش آمــوزان از محتوای آتاب شیمی بـا عنایـت بـه متغیرهـای مطـرح شـده بـه شـرح ذیـل می باشد: رضایت از آشـنایی بـا آلاینـد هـای محـــیط زیـــست (٨٤.٩%)، رضـــایت از یـــادگیری اســـتفاده بهینـــه از آب و هـــوا و نفـــت (٨١.٣%)، رضـــایت از ســـادگی و روانـــی محتـــوای شـــیمی (٦٨.٩%)، رضـــایت از حجـــم آتـــاب (٦٨.٦%)، رضــایت از اینکــه آنهــا را بــه جــای حفــظ آــردن وادار بــه مشاهده و تفکر می آند (٤٨.٨%). میــزان رغبــت دانـش آمــوزان نــسبت به آاربرد هر یـک از مـصادیق شـیمی در زندگی شامل موارد ذیل است : اســتفاده از شــبکه فاضــلاب شــهری (٨٥.٣%)، پرهیــز از آلــوده آــردن هــوا (٧٤.٧%)، پــاآیزه نگــاه داشــتن آب آشــــامیدنی (٧١.٦%)، تفکیــــک نمــودن زبالــه و تحویــل بــه موقــع آن (٦٢.٩%)، آـــاهش تولیـــد زبالـــه و مـــصرف صـــحیح مـــواد در منـــزل (٥٩.٦%)، تجدیـــد نظـــر در مـــصرف روزانه آب (٥٢.٣%). ملاحظه می شود وقتی یـک آتـاب درسـی بتوانــد تـــا ایـــن میـــزان نظـــر دانش آموزان را بـه خـود جلـب نمایـد قطعــا در یــادگیری و موفقیــت تحــصیلی آنها تأثیر خواهد داشـت و قطعـا ایـن رضـایت منــدی بــرای آمــوزش و پــرورش یک موفقیت محسوب می شود. ایــن مقالــه توســط ســرآار خــانم لیلــی ملــک حــسینی و جنــاب آقــای مرتــضی نجــاری تهیــه و تــدوین و بــه دفــتر فــصلنامه ارائــه شــده اســت . بــدین وســیله از ایــن نویــسندگان تقدیر و تشکر می نمائیم .
خلاصه ماشینی:
اآنون آه محتوای شیمی اول متوسطه متحول شده و آتـاب بـا محوریت چهار مقولة مؤثر در زندگی انسان از جمله دانش آموزان (آب - هوا- نفت و زباله ) به نگـارش در آمده است و مصادیق آاربردی آن آمـوزش داده می شود، بجاست آه ترتیبی داده شود تا سنجش تحصیلی متناسبی به صورت فرایندی آه بتواند تغییر رفتار دانش آموز را محک بزنـد، در مـدارس متوسـطه بـه اجرا درآید.
پرسش های اصلی تحقیق عبارت اند از: ١ـ مصادیق کاربردی کتاب شیمی اول متوسطه کدام است ؟ ٢ـ دانش آموزان به چه میزان مصادیق شیمی را در زندگی خویش به کار می گیرند؟ تجربــه نــشان داده اســت آــه در دهــه اخــیر فارغ التحـصیلان دورة متوسـطه آـشورمان از نظـر آمادگی برای زندگی مشکلات بیشتری داشته انـد، از جملة آنها می توان آاهش دانـش علمـی ، مهـار هـای زندگی ، ضعف جسمانی ، افزایش نگرانـی و اضـطراب را آه همگـی بخـشی از شخـصیت جوانـان را تـشکیل می دهد، نام برد (خلخالی ، مرتضی ، ١٣٧٨ و ١٣٨١).
پژوهشگر در جریان انجام دادن ایـن تحقیـق بـا اظهارات منفی برخی دبیران نسبت به تألیف آتـاب شیمی اول متوسطه نیز مواجه شد، امـا در مجمـوع با توجه به شواهد به دست آمده و نظرسـنجی هـای صورت گرفته می توان گفت تألیف و آمـوزش "شـیمی برای زنـدگی " آـه در سـال تحـصیلی ٨١-٨٠ صـورت گرفت ، برای آموزش و پرورش موفقیت آمیز بـوده و در تغییر نگرش و رفتار دانش آموزان تأثیر گذاشته است .