چکیده:
از دیدگاه حکیم موسس، بی تردید معادجسمانی است، ولی جسمانیت معاد، نه به بدنی مثالی است و نه با عود نفس به بدنی مادی دنیوی، بلکه ایشان با مبنا قراردادن اصل اتصال مراتب وجود در نزول عالم، و حرکت و عروج حقایق و موجودات به سوی غایتی برتر در صعود عالم از یک سو، و اصل ترکیب اتحادی نفس و بدن از سوی دیگر، معادی را به تصویر می کشد که در آن، بدن، پس از قطع تعلق دنیوی نفس، با حرکت خود، به مرتبه وجودی نفس ارتقاء می یابد و شایسته تعلق نفس متناسب با نشئه آخرت می شود؛ چنان که در بدو پیدایش انسان نیز این بدن بود که با حرکتی جوهری به مرتبه شایستگی حدوث یا ظهور روح مجرد رسید. در این اندیشه در انسان اخروی مرتبه حسی و مادی حذف نمی شود، بلکه اصولا آخرت نشئه ای است که
تمامی مراتب وجودی در آن یک جا جمع شده است و نف س حاصل از حرکت جوهر ی جسم به استکفای ذاتی بر ظهور تفاصیل خود قدرت می یابد. بر این اساس، آخرت موطن جمع و فرق واجمال و تفصیل است و ازاین رو، مرتبه مادی انسان با تبدلی که در آن رخ می دهد، در نشئه آخرت حضور دارد.
According to Zynoozi resurrection is no doubt physical. Physical resurrection does not however depend on imaginary body nor does it depend on the return of soul to its physical body. Zynoozi presumes that the stages of existence are connected with each other when they descend and that the realities of existents return to a superior realm when they ascend. He also believes that soul and body are in a state of unificatory union. Based on these principles he says that after its relation is cut off with its respective soul، body continues moving until it reaches the stage where it is able to receive a soul suiting the next world. When man was first created it was again his body that reached the stage of receiving an immaterial soul after undergoing some substantial movement. According to him، man does not lose his material dimension in the coming world. The coming world is instead a stage of being that includes all other existential stages. The soul that is the outcome of substantial movement reaches a stage of perfection where it is able to retrieve the details of its past. The next world is the place of junction and disjunction، brevity and details. Having undergone certain changes، man's material dimension will be present in the next world.
خلاصه ماشینی:
"از دیدگاه ایشان، این مراتب بی هیچ طفرهای و بدون آنکه بتوان بین دو مرتبه از آن واسطهای تصویر کرد (همان، ج2، ص107) تا پایینترین مراتب، یعنی مرتبه بدنی امتداد یافته است و به حکم اتحاد مراتب، نفوس کلیه و جزئیه در ادامه سیر خود با بدن نیز متحدند و از این منظر از بدن با عنوان مرتبه نازله نفس تعبیر میشود.
ایشان اگرچه منظر نخست، یعنی عود بدن مادی دنیوی را نمیپذیرد، مقابل این منظر را انکار مرتبه حس و ماده نمیداند تا به منظر دوم هدایت شود، بلکه از یکسو دنیوی بودن نشئه را منکر است و از سوی دیگر، مرتبه حس و عنصر را میپذیرد و بر آن است که بدنی که در این دنیا پذیرای نفس بود، در آخرت نیز در حیاتی اخروی پذیرای نفس خواهد بود و نمیتوان مرتبهای از وجود انسان را که در هویت انسان دخیل است و اصولا تفصیل حقیقت انسانی به آن واقع شده است، از مراتب وجودی انسان حذف کرد.
برایناساس، نفس پس از مفارقت از بدن، قطع علاقه از بدن نخواهد داشت؛ رابطه ایجابی آن با بدن حفظ میشود و بهنحوی متفاوت بدن را تحت تدبیر خود دارد و موجب میشود این بدن خاص تحت تدبیر نفس در ضمن حرکتی صعودی به مرتبه نفس برسد و قیامت و آخرت واقع شود؛ دقیقا همانگونه که در سیر دنیوی هیولا از قوه به فعلیت عنصری، جمادی، نباتی و حیوانی، در نهایت این جنبه قابلی است که میکوشد به حیث نفس، یعنی مرتبه ظهور نفس انسانی برسد."