چکیده:
اقدامات پزشکان در راستای درمان بیماران نه تنها مشروعیت ، بلکه ضرورت دارد و واجب کفایی است . گاهی بیمار در اثر معالجه ، تلف و یا دچار ضرر میشود، در آن صورت این سوال به وجود میآید که آیا پزشک ، ضامن است یا خیر. پاسخ به این سوال نیاز به بررسی موضوع از جنبه های مختلف دارد. در این پژوهش که موضوع از دیدگاه فقه امامیه و مذاهب چهارگانه اهل سنت به روش توصیفی تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته ، چنین به دست آمده است که نمیتوان پزشک را به طور مطلق ضامن دانست و یا رای بر تبرئه او داد؛ بلکه در صورت عدم اخذ برائت ، نداشتن تخصص کافی و یا وقوع کوتاهی از او ضامن میباشد؛ در غیر این صورت ضامن نیست .
خلاصه ماشینی:
"نتیجه گیری نتایجی که از مجموعه مباحث و بررسی اقوال و دلایل به دست میآید، به ترتیب به شرح ذیل است : ١- به عقیده برخی از فقهای امامیه و فقهای مذاهب چهارگانه در صورتی که پزشک ، متخصص باشد و از مریض یا ولی او اذن بگیرد و در معالجه کوتاهی نکند و بیمار تلف شود یا ضرری ببیند ضامن نخواهد بود و نیازی به اخذ برائت نیست اما به عقیده برخی از فقهای امامیه اخذ برائت در رفع ضمان ضرورت دارد.
حال اگر پزشکی با وجود اذن در معالجه و اخذ برائت و با رعایت مقررات و موازین علمی پزشکی اقدام کند و علیرغم دقت و عدم کوتاهی موجب تلف و یا ضرری شود، نمیتوان او را ضامن دانست زیرا از یک سو، پزشک شرعا موظف به درمان بیمار و تلاش در حد متعارف بوده و در این رهگذر نسبت به حصول نتیجه بهبودی متعهد نشده است و ضامن دانستنش در چنین شرایطی موجب امتناع پزشکان از معالجه میگردد که این خود باعث عسر و حرج و در نتیجه اختلال در نظم جامعه و یا اجحاف در حق جامعه پزشکی خواهد شد و از دیگر سو بر خلاف قاعده احسان میباشد زیرا پزشک با شرایط یاد شده در عمل خود محسن بوده و با اقدامات درمانی خود به مریض احسان میکند و نیکوکار را نمیتوان مسؤول دانست ."