چکیده:
محوطه «مادآباد الف» یکی از محوطه های بزرگ اسلامی حوضه رودخانه کر است که بر روی آن داده های فرهنگی گوناگونی پراکنده اند اما بیش از همه ''سفال های منقوش شبه پیش از تاریخی'' از اهمیت برخوردار هستند. این سفال ها بر خلاف روند و سنت های سفالگری فلات ایران و آسیای غربی بناگاه به شکل منقوش دیده می شود. مشکلات گاهنگاری این مواد که پیش از این در ایران بر خلاف سوریه و اردن که از کاوش یافت شدند، تنها از بررسی های نامنظم و پراکنده باستان شناسی بدست آمدند سبب شد، تلاش شود در کنار آموزش دانشجویان این مواد را از بافت های مطمئن محوطه مادآباد الف کاوش نمود و بتوان اساسی برای تاریخ گذاری درست تر آنها پیشنهاد نمود. پیش از همه ویتکامب تلاش نمود این مواد را هماهنگ با دگرگونی های اجتماعی سده های میانی اسلامی به این زمان نسبت دهد. کاوش این محوطه نشان می دهد که احتمالا این داده ها نه در سده های میانی بلکه در پایان سده های نخستین رواج داشته اند. در کاوش فصل دوم این محوطه با گسترش یکی از کارگاه های فصل نخست، ساختارهای معماری شکل اصلی خود را نشان دادند و بقایای فرهنگی درخوری بدست آمد. در کنار بقایای معماری، یافته های سفالی، زیورالاتی چون مهره های سنگی، شیشه ای و استخوانی، دستبندهای شیشه ای، انگشترهای مفرغی و ... یافت شدند. این محوطه به لحاظ مواد فرهنگی فقیر است و بیشترین مواد فرهنگی را داده های سفالی در بر می گیرند. شاید بتوان فقر مواد فرهنگی را در شرایط دشوار اقتصادی و اجتماعی آن زمان جستجو کرد! داده های سفالی محوطه در شش گروه گروه منقوش، نقش قالبی، نقش کنده، نقش افزوده و برجسته، لعاب دار و ساده طبقه بندی شدند. قرار داشتن سفال های منقوش بویژه در کنار سفال های با نقش قالبی شاخص شهر استخر(پایان ساسانی و آغاز اسلامی) توانست پایه تاریخ گذاری بهتری را فراهم آورد. روی هم رفته محوطه مادآباد الف دارای چهار مرحله استقراری از پایان سده های نخستین اسلامی است که بهترین بقایای معماری آن از مرحله چهارم بدست آمدند.