چکیده:
بسیاری از جوامع به منظور تقویت پایه های توسعه و رفع و تعـدیل عـدم تعـادلهـا و انبـوه مسـائل و مشـکلات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگیشان، بیش از هر زمان دیگری نیازمند برنامه ریزی و شناسایی امکانات و منابع بالفعل و بالقوهشان هستند. بدین منظور هدف کلی از این مطالعه ، ارزیابی درجة توسعه یافتگی شهرستان های استان کرمان از لحاظ شاخص های رفاهی زری بنایی و بهداشتی و فرهنگی با اسـتفاده از مـدل SAW مـی باشـد. روش پـژوهش توصیفی - تحلیلی می باشد. در این پژوهش با استفاده از ٢٩ متغیر در سـه بخـش بهداشـتی ، رفـاهی زیـر بنـایی و فرهنگی استفاده شده است . روش گردآوری اطلاعات از نوع کتابخانه ای که از سالنامة آماری و نتایج سرشماری ٩٠ استان کرمان استخراج شده است . نتایج پژوهش نشان می دهد که بالاترین میزان توسعه یافتگی در هر سـه بخـش بهداشتی و درمانی ، رفاهی و زیر بنایی و فرهنگی متعلق به شهرستان کرمان و کم توسعه یافته تـرین آن در بخـش بهداشتی - درمانی متعلق به شهرستان ارزوئیه و در بخش رفاهی زری بنایی متعلق به شهرستان فاریاب، و در بخش فرهنگی به شهرستان فهرج اختصاص دارد و همچنین در بخش بهداشت و درمان، ١٣.٠٤ درصد از شهرستان های استان توسعه یافته ، ٧٣.٩١ درصد در حال توسعه و ١٣.٠٤ درصد کمتر توسعه یافته می باشند و در بخش رفاهی زری بنایی ، ٢١.٧٣ درصد از شهرستانها توسعه یافته ، ٥٢.١٧ درصد درحال توسعه و ٢٦.٠٨ درصد دیگر کمتـر توسـعه یافته هستند و در بخش فرهنگی ، ٨.٦٩ درصد از شهرستان ها توسعه یافته و ٩١.٣٠ درصد درحال توسعه می باشند.
خلاصه ماشینی:
"با توجه به عدم تعادلی که در سطح استان کرمان در بخش های مختلف از جمله : شاخص رفاهی و زیربنایی ، بهداشتی و فرهنگی وجود دارد لذا شناسایی وضع موجود و سنجش سطح برخورداری (توسعه یافتگی ) با استفاده از شاخص های توسعه یافتگی ضروری است ؛ تا از این طریق بتوان به یک توسعة همه جانبه در زمینه های مختلف دست یافت که در نهایت منجر به توسعه ، رفاه و آرامش جامعه شود.
سرخ کمال و همکاران (١٣٩٠) با استفاده از مدل تاپسیس به سطح بندی و تعیین میزان نابرابری موجود از لحاظ توسعة فرهنگی میان شهرستانهای استان خراسان رضوی پرداخته اند و به این نتیجه دست یافته اند که نابرابری فرهنگی بین شهرستانهای استان وجود دارد به گونه ای که در سال ١٣٨٥، شهرستان گناباد، رتبة اول و شهرستانهای درگز و بردسکن به ترتیب رتبه های دوم و سوم را کسب نموده اند.
در این پژوهش درجة توسعة شهرستانهای استان کرمان در سه گروه شاخص های بهداشتی -درمانی (١٠ متغیر)، رفاهی -زیر بنایی (٩ متغیر) و فرهنگی (١٠ متغیر) با استفاده از تکنیک SAW بر اساس دادههای حاصل از سالنامة آماری و نتایج سرشماری ١٣٩٠ استان کرمان محاسبه گردید و سپس درجة توسعة شهرستانها محاسبه و رتبه بندی گردید.
بر این اساس در بخش رفاهی و زیر بنایی ، شهرستان های کرمان، زرند، راور، سیرجان، بافت ، توسعه یافته و نرماشیر، ارزوئیه ، رودبار جنوب، فهرج، قلعه گنج ، فاریاب، توسعه نیافته و شهر بابک، رفسنجان، کهنوج، بردسیر، انار، کوهبنان، رابر، جیرفت ، بم ، منوجان، ریگان، عنبرآباد در حال توسعه محسوب می شوند."