چکیده:
موضوع علل و عوامل سعادت فرد و جامعه از دیدگاه های مختلف قابل تحقیق است . ازاین روی نحله های مختلف به آن اندیشیده اند و بر اساس آن راهکارهایی را برای پیروان خود تجویز کرده اند تا کسب این سعادت را ممکن کنند. اما دغدغه مهم از دیدگاه قرآن و روایات "عدم بصیرت " است که مهم ترین مانع در رسیدن انسان به جایگاه والای انسانی اش می باشد. از این منظر، بصیرت نتیجه طولی در پی فراهم آمدن اسباب و عللی است که اگر این عناصر حاصل باشد دست یافتن به آن قطعی و در غیر این صورت امری نشدنی و درنتیجه کسب کمال محال است . شناخت این عوامل ، طبقه بندی آن ها و تحلیل دیدگاه جامع نگر و همه سویه قرآن کریم و روایات ائمه معصومین (علیهم السلام ) ره توشه این مقاله است تا با داشتن این دیدگاه ها جامعه ما که اکنون در جهت کمال است و در نیل به آن مجاهدت های فراوان دارد بهتر بتواند از طریق معرفت افزایی، تسریع در این سلوک نماید و به این هدف غایی نزدیک تر گردد.
خلاصه ماشینی:
"حضرت علی علیه السلام می فرمایند: اعلموا عباد الله أن التقوی دار حصن عزیز و بالتقوی تقطع حمۀ الخطایا (نهج البلاغه ، خطبه ١٥٧، ص ٣٣٨) برای این که روشنی چراغ بصیرت تداوم پیدا کند، باید سدی محکم جلوی طوفان هوس کشیده شود، و تقوا همان سد نیرومندی است که می تواند طغیان هوس را در انسان مهار کند.
نتیجۀ تقوا شناخت و ساخت خویشتن است که انسان را به مقام والای محبوبیت می رساند و در این دنیا با بینایی نافذ می نگرد و راهی را که باید سپری کند، با بینایی شایسته تشخیص داده ، مشعل های فروزان الهی را که سر راهش نصب شده ، شناخته و ناهمواری ها و فرو رفتن در فراز و نشیب های راهش را پشت سر میگذارد (جعفری،١٣٧٦، ج ١٣، صص ٣٣-١٠) / برای دست یابی به بصیرتی چنین تأثیرگذار در شخص و جامعه و رفتارهای فردی و اجتماعی، می بایست ابزارهای درست و مناسبی چون چشم و گوش و مانند آن را داشت ، چنان که لازم است از قلبی سالم و سلیم بهره مند بود؛ زیرا اگر قلب آدمی، بیمار و دارای پرده هایی از شقاوت و قساوت و جهل و بی تقوایی باشد، هرگز نمی توان از این قلب ، امید بصیرت و روشنگری داشت ."