چکیده:
هدف این تحقیق مطالعه و بررسی منابع تاریخی در مورد شهر یا منطقه ی مرهشی است . این مکان یکی از نواحی پرحادثه ی ایران در هزارههای دوّم و سوّم ق.م . بوده است . مرهشی در بیشتر دوران حیاتش یکی از متحدان مهم ایلام باستان بوده و در متون و کتیبه های به جای مانده همواره نام آن در کنار نام ایلام باستان ذکر شده است . در واقع ، مرهشی قسمتی از کشور ایلام باستان بوده است . این محل پایگاهی بوده که ایرانیان از آنجا به میانرودان حمله میکردهاند و برعکس ، هنگامی که میانرودانیها به سوی ایران حمله ور میشده اند، مرهشی اوّلین نقطه ای بوده که به تصرف در میآمده است . البته ؛ در مورد موقعیت مرهشی نظریات متفاوتی وجود دارد. بعضی از باستان- شناسان نظیر فرانسوا والا موقعیت مرهشی را در بلوچستان، استینکلر موقعیت آن را در شرق استان فارس و کرمان، و باستانشناسان دیگر مانند: شاخت ، پاتس ، هینتس ، کامرون، نگهبان و مجیدزاده موقعیت مرهشی را با اختلافات اندکی در مناطقی بین حدود شمال/ شمالغرب خوزستان و میانرودان؛ یعنی منطقه ی پشتکوه استان ایلام یا حوالی آن میدانند. این تحقیق با مطالعه و بررسی منابع تاریخی به این نتیجه رسیده است که به احتمال زیاد مرهشی در محدودهی منطقه ی پشتکوه استان ایلام قرار داشته است .
خلاصه ماشینی:
"یکی از مهم ترین منابع تاریخی که به وسیله ی آنها میتوان پیشینه ی تاریخی مردمانی را که در این دوران در حوزهی فرهنگی جنوب غربی ایران میزیسته اند، بازسازی کرد، منابع میانرودانی ؛ یعنی لوح نوشته هایی شامل : سالنامه ها و گاهنامه هایی است که اغلب به شرح پیروزیهای پادشاهان میانرودان بر مردم سرزمین های همسایه ی خود به ویژه غرب ایران پرداخته اند و گاه به شکست های خود از آنان اشاره میکنند.
با مطالعه منابع تاریخی، به نظر میرسد مرهشی در نقطه ای نزدیک تر به میانرودان، یا در نقطه ای که دسترسی به میانرودان راحت تر بوده قرار داشته است ، در واقع ، مرهشی پایگاهی بوده که از آنجا به میانرودان حمله مینمودهاند و برعکس هر زمان که میانرودانیها از جنوب بابل و از مسیر شهر”در”به ایلام حمله مینموده اند، همواره اولین ضربه را مرهشی تحمل میکرده و اولین نقطه ای بوده که به تصرف در میآمده ؛ و همان طوری که والتر هینتس اشاره نموده، مرهشی به احتمال قوی در منطقه کوهستانی پشتکوه [ ٢ ] و سرزمین اطراف کرخه ی علیا در قسمت شمال غرب سوزیان بوده است .
سومین بار هنگامی است که “ریم سین “پادشاه لارسا برای مقابله با”حمورابی”به ایلام توسل جسته ، ایلامیان به این درخواست پاسخ مثبت دادهاند و مرهشی را به پایگاه خود تبدیل کرده و از آنجا به میانرودان حمله نمودهاند."