چکیده:
توجه به ارزشهای آثار والا و بررسی ویژگی های ادبی و هنری آنها همواره مورد توجه اندیشمندان و منتقدان بوده است. شارل آگوستن سنتبوو Charles Augustin Sainte-Beuve (1869-1804) از جمله پیشروان منتقدان این حوزه بود که به طور خاص و با رویکردی تازه به موضوع آثار کلاسیک ـ در مفهومی نو ـ پرداخت. وی در جستاری که از آثار برجستة ادبی به دست داد، به مؤلفههایی توجه کرد که سبب میشود اثر ماندگار و به تعبیر خاص وی، کلاسیک شود. توجه به محتوای اثر و سهمی که در اعتلای روح انسانی دارد، از نکات مهمی است که مورد توجه سنت بوو در سنجش اثر کلاسیک قرار گرفته است. سنت بوو اثر کلاسیک را اثری خواند که ـ به واسطة ظرفیتهای برتر خود ـ زمان را درمینوردد. این نوشتار، به بررسی رویکرد سنتبوو درباره اثر کلاسیک و وجوه مختلف آن را پرداخته است. واژگان کلیدی: اثر کلاسیک، شارل سنتبوو، اثر ادبی
خلاصه ماشینی:
اثر کلاسیک؛ بازخوانی مفهوم کلاسیک ازنظر شارل سنتبوو لیلا آقایانی چاوشی* دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه الزهرا مریم حسینی استاد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه الزهرا چکیده توجه به ارزشهای آثار والا و بررسی ویژگیهای ادبی و هنری آنها همواره مورد توجه اندیشمندان و منتقدان بوده است.
توجه به مسئلة ذهن انسانی و کوشش برای بالندگی آن نکتهای است که نظر را به پیگیری مطلب دیگری از دیدگاه او جلب میکند: در تلقی وی از مفهوم کلاسیک مورد نظرش، آیا صورت اثر بیشتر مورد توجه بوده است یا محتوای آن؟ البته، پاسخ به این پرسش بهطور کلی و بدون درنظر گرفتن نگاه ادبی او ساده نیست.
صورت اثر کلاسیک سنتبوو در طرح مفهوم کلاسیک مورد نظر خود، به صورت اثر نیز توجه کرده است؛ البته نه به این معنا که آن را بهصورتی خاص منحصر دانسته باشد؛ بلکه بهنوعی گذر از صورت در راه آفرینشی عظیم، لطیف، خردمندانه و بهخودیخود زیبا (Sainte- Beuve, 1850: 42).
توجه سنتبوو به این امر از چند نظر درخور تأمل است: نخست، وی ضمن آنکه ویژگیهایی مشخص و سنجشپذیر را در تلقی خود از کلاسیک دخیل کرده، از مؤلفهای نیز سخن به میان آورده است که نمیتوان معیاری دقیق برای آن بهدست داد و اساسا شاید چنین امری امکانپذیر نباشد؛ معیار ذوق.
سنتبوو با طرح معیارهایی تازه، تقریری نو از اثر کلاسیک بهدست داده و با توجه به مؤلفههای مورد نظر، آثار و نویسندگانی را معرفی کرده است که در این سنجش در جایگاه اثری کلاسیک درخشیدند و البته، آثاری نیز از این امتیاز دور ماندند.
The New Oxfotd Companion to Literature in French.