چکیده:
ژان دویی لافونتن شاعر و نویسنده فرانسوی یکی از تأثیرگذارترین شخصیتهای ادبی جهان در عصر خویش و پس از آن به شمار میرود. منتقدان و پژوهشگران آثار ادبی، وی را یکی از بزرگترین فابلنویسهای جهان میدانند، که اهداف تعلیمی - تربیتی آثار او نظر بسیاری از ادیبان نام آشنای جهان را به خود جلب کرده است. شوقی شاعر اخلاقمدار ادبیات عرب صاحب آثار تربیتی - تعلیمی است که از لحاظ ادبی سرچشمه درخشانی از آثار پر معنای ادبیات عرب به شمار میآیند. دیوان شوقی شامل فابلهایی است که شوقی آنها را به هدف تعلیم افراد جامعه، اشاعه اخلاقیات، میهنپرستی و حفظ ارزشها و اعتراض به اوضاع سیاسی حاکم بر عصر سروده است. در این مقاله به بررسی فابلهای دو ادیب نامی و بزرگ و میزان تأثیرپذیری شوقی از ادیب فرانسوی لافونتن میپردازیم. این جستار بر اساس بررسی برخی آثار لافونتن و شوقی که میتوان در آن نمونههایی از تأثیرپذیری ادیب مصری از لافونتن را دریافت به عمل آمده است.
خلاصه ماشینی:
فابل های لافونتن شهرتی جهانی دارند و نظر بسیاری از ادیبـان را بـه خـود جلـب کرده است ، یکی از این چهره ها احمد شوقی، امیر الشعراء و شاعر نامدار مصری، است که توجه ویژه ای به آثار لافونتن داشته است .
هرچند این کار در ابتدا توجه منتقدان را بـه سـوی وی جلـب کـرد و اعتـراض آن ها را به نقش آفرینی حیوانات در نقاب شخصیت های اصلی متوجه کرد، اما لافونتن در جواب آن ها میگوید: «همه در داستان های من سخن میگوینـد، از انسـان هـا گرفتـه تـا ماهیها، هرچه که میگویند خطاب به ماست ، من برای تعلیم انسان ها از حیوانات کمـک میگیرم »(برونل ، ١٣٧٦: ٢٠٩).
مقایسه فابل های لافونتن و احمد شوقی احمد شوقی - شاعر امت و امیر الشعراء- در دیوان اش حکایـاتی از زبـان حیوانـات را آورده است ، که در این امر از محمد عثمان - مترجم آثـار لافـونتن - پیشـی گرفتـه اسـت .
(16 هرچند که بیش تر فابل های لافونتن را میتوان در دسته فابل هـای تعلیمـی کودکانـه قرار داد و کم تر به سراغ مسائل سیاسی از این قبیل رفته است ، اما در بعضی از آثار خـود همچون داستان بالا لب به اعتراض میگشاید و به صورت رمـزی اعتـراض خـود را بیـان میدارد.
مهم ترین مسائل تربیتی- اجتماعی که شوقی در حکایت های خـود بـه آن هـا اهتمـام داشته تا حد زیادی همان موضوعاتی است که لافونتن به بیان آن ها میپـردازد.