چکیده:
مفهوم دیگری و دیگرانگی از مفاهیم پیچیدهی فلسفی است که میتوان آن را در گسترههای گوناگونی از زندگی انسان چون اجتماع، سیاست، اخلاق، ادبیات، آموزش و پرورش و جز آن جستوجوکرد.در این پژوهش، در گام اول، تلاششده انواع دیگرانگیدر نمونهای شامل بیست و هفت اثر داستانی ادبیات کودک و نوجوان ایران، با روش تحلیل محتوای کیفی از نوع قیاسی و با در پیشگرفتن رویکردی توصیفی بررسیگردد تا آشکار شود کدامیک از انواع دیگرانگی در کتابهای داستانی کودک و نوجوان ایران بازنماییشده و کدامها مجال جلوهگرشدن نیافتهاند. در گام دوم چگونگی بازنمایی این دیگرانگیها و نوع ارتباط شخصیتهای دیگری با شخصیتهای مرکزی داستانها مورد بررسی قرارگرفتهاست. برای رسیدن به این هدفبرای مطالعهی نمونهها از روش تحلیل محتوای تاملی با رویکردی توصیفی-تفسیری استفادهشدهاست. نتیجهی این بررسی نشان-میدهد در ادبیات کودک و نوجوان ایران صدای دیگری چندان بلند نبوده و حضور او کمرنگ است. همچنین کنش "دیگری" در ارتباط با قطبهای فرادست داستان در بیشتر موارد محدود و تابع محدودیتهایی است که به دیگرانگی او برمیگردد. با اینحال، مواردی از کنش تعاملی، سازنده و همدلانهی خود/دیگری نیز بهچشممیخورد.
خلاصه ماشینی:
در این پژوهش ، در گام اول ، تـلاش شده است انواع دگربودگی در نمونه ای شامل ٢٧ اثر داسـتانی ادبیـات کـودک و نوجوان ایران ، با روش تحلیل محتوای کیفی (از نوع قیاسی ) و بـا درپـیش گـرفتن رویکردی توصیفی بررسی گردد تا آشکار شود کدام یـک از انـواع دگربـودگی در کتاب های داستانی کـودک و نوجـوان ایـران بازنمـایی شـده و کـدام هـا مجـال جلوه گرشدن نیافته اند.
ایـن آثار عبارت اند از: آغوشت را بـاز کـن (١٣٨٤)، آواره ی بـیخورشـید (١٣٨٢)، امشـب نخواب آیلار (١٣٧٨)، «بچه ی ما میومیو میکرد» در کوپه ی یازده و چند داسـتان دیگـر (١٣٨٤)، به ماه نگاه کن (١٣٨٥)، «پسرک لبـوفروش » در مجموعـه ی قصـه هـای صـمد (١٣٨١)، تن تن و سـندباد (١٣٧٧)، جـام جهـانی در جوادیـه (١٣٨٢)، دختـر، پرنـده و چشم هایش (١٣٨٣)، دختری ساکت با پرنده های شلوغ (١٣٨٥)، دختری که مو نداشت (١٣٨٨)، «دو خرمای نـارس » در مجموعـه داسـتان دو خرمـای نـارس (١٣٨٤)، دیـوار (١٣٨٣)، «رضو، اسدو و خجیجه » در مجموعـه داسـتان بچـه هـای قالیبافخانـه (١٣٨٤)، زرافه ی من آبی است (١٣٨٤)، سـتاره ای بـه نـام غـول (١٣٧٨)، شـب بـه خیـر فرمانـده (١٣٨٤)، قصـه هـای مجیـد (١٣٨٥)، «غربتـی» در مجموعـه داسـتان دو خرمـای نـارس (١٣٨٤)، غول و دوچرخه (١٣٨٨)، کودکان ماه (١٣٩٠)، گواتی (١٣٨٢)، لالایـی بـرای 1 Non emergent 2 Maximum variation دختر مرده (١٣٩٠)، مسافر دریا (١٣٧٢)، مشت بـر پوسـت (١٣٨٥)، مـن ، خارپشـت و عروسکم (١٣٦٣) و «نمکو» در مجموعه داستان بچه های قالیبافخانه (١٣٨٤).