چکیده:
مقایسه شباهتها و تفاوتهای انقلاب اسلامی ایران و تحولات سیاسی سال 1111 مصر، بهعنوان
دو کشور اسلامی، از موضوعات مهم و نیازمند پژوهش است. یکی از موضوعاتی که در مطالعه
تطبیقی این دو انقلاب نیازمند توجه است، انطباقپذیری نظریههای انقلاب غربی درخصوص انقلاب
که بهعنوان یکی از نظریههای متاخر در » انقلاب هانتینگتون « در این دو کشور اسلامی است. نظریه
علل رویداد انقلابها ارائه گردیده، از سوی برخی پژوهشگران با انقلاب اسلامی ایران مورد ارزیابی
قرار گرفته و همچنان محل بحث است. این موضوع در تحولات انقلابی مصر در سال 1111 مورد
بحث واقع شده است. مقاله حاضر در تلاش است تا از رهگذر مطالعه تطبیقی میزان انطباقپذیری
با انقلاب اسلامی ایران و تحولات مصر، به ارزیابی میزان موفقیت » توسعه نامتوازن « نظریه مشهور به
این نظریه با تحولات دو کشور مهم در جهان اسلام بپردازد. نگارنده در این مطالعه تطبیقی بر این
باور است که نظریه مذکور در توضیح تحولات انقلابی جهان اسلام موفقیت چندانی ندارد. اگرچه
نیاز به مشارکت سیاسی در مصر و ایران میتواند بهعنوان عاملی از عوامل نارضایتی انقلابی باشد، اما
با پیشفرضهای نظریه درخصوص تحول انقلابی در فرایند توسعه سیاسی همخوانی ندارد.
خلاصه ماشینی:
مطالعۀ تطبیقی آزمونپذیری نظریۀ انقلاب هانتینگتون با انقلاب در ایران و مصر محمدجواد هراتی 1 2 تاریخ دریافت: 27/02/1394 تاریخ پذیرش: 08/06/1394 چکیده مقایسۀ شباهتها و تفاوتهای انقلاب اسلامی ایران و تحولات سیاسی سال 2011 مصر، بهعنوان دو کشور اسلامی، از موضوعات مهم و نیازمند پژوهش است.
در این زمینه یکی از موضوعاتی که برای تبیین مقایسۀ انقلاب اسلامی ایران و تحولات مذکور در جهان اسلام میتواند اهمیت داشته باشد، میزان مطابقتی است که دو مقولۀ مورد بحث با نظریههای مطرحشده دربارۀ انقلاب و جنبشهایی دارند که در برخی تعابیر از آنها با عنوان انقلاب یا انقلاب ناموفق نیز یاد میشود.
درحقیقت میزان انطباقپذیری این نظریه با تحولات انقلابی که در جهان اسلام روی میدهد، موضوع جدیدی است که در پژوهشها کمتر بدان توجه شده و ازاینجهت که کدامیک از تحولات مذکور با نظریۀ توسعۀ نامتوازن مطابقت دارد، نتایج قابلتوجهی را میتوان برداشت نمود.
نکتۀ نخستی که در بررسی استدلالهای این دیدگاه دربارۀ انقلاب اسلامی ایران بهنظر میرسد، این است که در تبیین علل رویداد انقلاب اسلامی ایران، دیدگاههای مختلفی مطرح شده و البته عمدۀ این دیدگاهها بر حوزۀ فرهنگ و نقش عوامل فرهنگی در شکلگیری تحول انقلابی تأکید بیشتری نسبتبه دیگر دیدگاهها دارند.
د. ارزیابی انطباقپذیری نظریۀ توسعۀ نامتوازن در ایران و مصر مطالبی که دربارۀ مصر در حوزۀ اقتصاد و سیاست مطرح گردید، بیانگر این موضوع است که یکی از دلایل تحولات 2011 مصر، معلول درخواست مشارکت سیاسی است؛ اما دو نکته را میباید در این زمینه در نظر گرفت: اول اینکه عدم مشارکت سیاسی نمیتواند بهعنوان مهمترین عامل جنبش اجتماعی مصر بهشمار آید، هرچند که چه برخی از علل این تحولات به فضای بسته سیاسی نیز ارتباط مییابد.