چکیده:
انسان موجودی است دارای کرامت ذاتی و این امر بدون وجود حقوق ذاتی برای حقیقت انسان قابل تصور نیست، زیرا کرامت نوعی ارزش دادن و ترجیح انسان از جهت انسانیت است و این معنا مستلزم آن است که انسان دارای حقوق فطری، طبیعی و اجتماعی از قبیل حق حیات و... باشد. حق حیات انسان مادر و ریشه سایرحقوق است و بحث از آن، چه به لحاظ تکوین و چه به لحاظ تدوین، از گذشته های دور مطرح بوده و اندیشمندان همواره مسئله حق حیات انسان را تجزیه، تحلیل و بررسی کرده اند: حقوق دانان از بعد حقوقی، علمای علم اخلاق از بعد اخلاقی، فقها از بعد فقهی و مفسران از بعد دیگر. پیشینه فقهی بحث طولانی است. در مقاله حاضر نویسنده برخی از مبانی تربیتی حق حیات انسان را تجزیه و تحلیل کرده است.
خلاصه ماشینی:
حق حيات ان سان مادر و ري شۀ سايرحقوق است و بحث از آن ، چه به لحاظ تکوين و چه به لحاظ تدوين ، از گذشته هاي دور مطرح بوده و انديشمندان همواره مسئلۀ حق حيات انسان را تجزيه ، تحليل و بررسي کرده اند: حقوق دانان از بعد حقوقي، علماي علم اخلاق از بعد اخلاقي، فقها از بعد فقهي و مفســـران از بعد ديگر.
صورت خدايي اگر ان سان از بعد ه ستي شنا سي تجزيه و تحليل شود ويژگي مهمي دارد که خود از مباني مهم تربيتي حق حيات انسان ا ست و آن آفريده شدن او به صورت حق و صورت خدايي دا شتن ا ست (خوارزمي، ١٣٧٩: ٨٣٠؛ ابن عربي، ١٤١٠: ١/ ٩٤).
در حديث ديگر امام صادق × در جواب محمد بن مسلم که از معني اين حديث سؤال ميکند ميفرمايد: هي صوره محدثه فا ضافها الله الي نف سه کما ا ضاف الکعبۀ الي نف سه و الروح الي نف سه فقال : (بيتي) (بقره : ١٢٥؛ حج : ٢٦) و نفخت فيه من روحي (حجر: ٢٩)؛ اين صورت نوپديد و آفريده است که خداوند آن را به صورت هاي گوناگون برگزيد و به خود نسبت داد همان گونه که کعبه و روح را به خود نسبت داد و فرمود: خانۀ من و روح من (مجلسي، بيتا: ٤/ ١٣؛ کليني، ١/ ١٠٤).
دربارة سجدة فرشتگان براي انسان که ميفرمايد: «اسجدوا لآدم »، بايد گفت : يا به معناي قبله قرار دادن است ، يا به معناي کرنش کردن ا ست و يا به معناي توا ضع ن شان دادن ، براي رو شن شدن اين مطلب که سجدة فرشتگان در برابر آدم از کدام نوع است لازم است حقيقت سجده روشن گردد.