چکیده:
تحولات سیاسی پاکستان، همواره متاثر از ساختارها و کارگزاران بوده اسـت ، سـاختارها سیاسی ـاجتماعی داخلی و ساختارهای خارجی از یکسو و کارگزاران و کنشگران سیاسی - مذهبی حوزه پاکستان از سوی دیگر، بر روند تحولات و رخدادهای این کشور اثرگذار بوده است . به این معنی که تحولات پاکستان برآمده از ساختارها و کارگزارانی است که برهمدیگر تاثیرات متقابلی دارند و گاه این ساختارها (حکومت و نظـام سیاسـی پاکسـتان، جغرافیـای سیاسی - جمعیتی، نوع مذهب و ...) به همراه کارگزاران (بازیگران داخلی، ارتـش ، احـزاب قدرتمند و بازیگران خارجی)، می توانند بر فرایندهای سیاسی گروههای حزبی-سیاسی نظیر شیعیان و مشخصا حزب مجلس وحدت مسلمین پاکستان تاثیرگذار باشند. در مقاله حاضر، مطرح شده است که گرچه شیعیان همواره نقش تعیین کنندهای در مناقشـات و رقابـت هـای سیاسی دولتمردان و سیاستمداران ایفا نموده اند، اما حاکمان پاکستان به تناسب سعی کرده اند از نقش شیعیان در استحکام قدرت و حکومت خود استفاده نمایند. به این معنی که از شیعیان در ساختار قدرت پاکستان، به عنوان ابزاری برای ائتلاف و بهره برداری دیگر احزاب سیاسی استفاده شده است و کشتار شیعیان به نوعی حاصل بیاعتنایی دولت پاکستان به گروههـای افراطی و تروریستی نظیر (لشکر طیبه و سپاه صحابه و جهنگوی)در این کشور اسـت و بـه نوعی به نظر می رسد یک اراده سیاسی فرامنطقه ای برای فرقه گرایی و ایجاد تضاد بین شیعه و سنی در پاکستان وجود دارد. در این مقاله ضمن اشاره به جایگاه شیعیان پاکستان بـه برخـی قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای موثر بر ضدیت با شیعیان نیز اشاره شده است .
خلاصه ماشینی:
به اين معني که از شيعيان در ساختار قدرت پاکستان، به عنوان ابزاري براي ائتلاف و بهره برداري ديگر احزاب سياسي استفاده شده است و کشتار شيعيان به نوعي حاصل بياعتنايي دولت پاکستان به گروههـاي افراطي و تروريستي نظير (لشکر طيبه و سپاه صحابه و جهنگوي)در اين کشور اسـت و بـه نوعي به نظر مي رسد يک اراده سياسي فرامنطقه اي براي فرقه گرايي و ايجاد تضاد بين شيعه و سني در پاکستان وجود دارد.
استوار بوده: دشمن سازي از بيرون و هضم توان نيروهاي اپوزيسـيون از درون، کـه از طريق ايجاد تفرقه در بين فرقه هاي مختلف سـاکن در ايـن کشـور ميسـر بـوده اسـت ، چنانچه اين کشور شاهد آرامش ميان اقوام نبوده، چرا که رنگ دادن به تمايزات قبيله اي و تشديد اختلافات ديني مذهبي يا زباني از ابزارهاي لازم براي کنتـرل کشـور و مهـار نيروهايي به شمار مي رود که به گونه اي ميتوانند اقتدار سياسي را با چالش هاي جدي روبه رو سازند، درگيري دولت با نيروهاي طالبان، نبردهاي فرقه اي کراچي و پاراچنـار و سرانجام تصفيه هاي خونين چند سال اخير با شيعيان پاکستاني در کويته و ديگر نقاط آن، همه ناشي از تلاش دولت پاکستان براي مهار نيروهايي است کـه ممکـن اسـت در آينده چالشي براي اقتدار حاکميت به شمار آيند.
در اين ميان حزب مجلس وحدت مسلمين پاکستان مهمترين راهبرد و هدف خود را بر اتحاد مسلمانان، مبارزه با فرقه گرايي و دوري از تفرقه بين شيعه و سني قرار داده است .