چکیده:
اگرچه ظهور و نقش آفرینی داعش به عنوان بازیگری غیردولتی به حدود یک دهه پیش بازمی گردد که ابومصعب الزرقاوی جنبش توحید و جهاد را در عراق تاسیس کرد، بحران امنیتی عراق موجب شد توجه جامعه جهانی به این گروه ، بیش از گذشته معطوف شود. این مقاله ضمن بررسی زمینه های فکری و فرهنگی ، به دنبال بررسی زمینه های ظهور و گسترش داعش در محیط امنیتی غرب آسیا در سه سطح ملی ، منطقه ای و بین المللی است . یافته های این مقاله که با روش توصیفیـ تحلیلی تالیف شده است ، نشان می دهد اندیشه تکفیر مبتنی بر سلفی گری به عنوان زمینه فکری و مقاومت در برابر امواج جهانی سازی به عنوان زمینه ای فرهنگی ، موجبات ظهور و گسترش داعش در جغرافیای جهان اسلام را فراهم کرده اند. در سطح ملی ، داعش در خلا رهبری و بحران هویتی اهل سنت ، با استفاده از احساسات مذهبی آنان ، در جغرافیای دولت های فرومانده ظهور کرد و اقتدار این دولت ها را به چالش کشید. در سطح منطقه ای ، به عنوان بازیگری غیردولتی ، با بدیل سازی از گفتمان اسلام گرایی ، به مقابله با گفتمان انقلاب اسلامی و محور مقاومت پرداخت . در سطح بین المللی نیز جنگ بین تمدنی را که آمریکایی ها منادی و مدعی آن بودند، به جنگی درون تمدنی تبدیل و در جهت اسلام هراسی حرکت کرد.
خلاصه ماشینی:
زمینه های ظهور و گسترش داعش در محیط امنیتی غرب آسیا احمد زارعان ١ تاریخ دریافت :١٣٩٣/٣/١٨ تاریخ پذیرش نهایی :١٣٩٣/٦/١٦ فصلنامه آفاق امنیت / سال هفتم / شماره بیست و سوم - تابستان ١٣٩٣ چکیده اگرچه ظهور و نقش آفرینی داعش به عنوان بازیگری غیردولتی به حدود یک دهۀ پیش بازمی گردد که ابومصعب الزرقاوی جنبش توحید و جهاد را در عراق تأسیس کرد، بحران امنیتی عراق موجب شد توجه جامعۀ جهانی به این گروه ، بیش از گذشته معطوف شود.
یافته های این مقاله که با روش توصیفیـ تحلیلی تألیف شده است ، نشان می دهد اندیشۀ تکفیر مبتنی بر سلفی گری به عنوان زمینۀ فکری و مقاومت در برابر امواج جهانی سازی به عنوان زمینه ای فرهنگی ، موجبات ظهور و گسترش داعش در جغرافیای جهان اسلام را فراهم کرده اند.
واژگان کلیدی داعش ، تروریسم ، امنیت ، محیط امنیتی ، غرب آسیا، تکفیر مقدمه مرگ اسامه بن لادن به شدت باعث تضعیف سازمان القاعده شد، و در خلأ حضور رهبری قوی و قدرتمند ، فردی ٤٤ ساله به نام ابوبکر البغدادی ظهور کرد و با تشکیل متعصب ترین و خون ریزترین نیروی تروریستی در منطقه ، به کارگیری تاکتیک های چریکی و عملیات های انتحاری ، توانست به مناطق زیادی دست پیدا کند.
همان گونه که در رویارویی صدام با غرب ، وی تلاش کرد به این جنگ وجهه ای مذهبی ببخشد و از همه جهادگرایان برای مقابله با غرب استمداد جسته و در نظر بسیاری از اعراب به قهرمان تبدیل شده بود، داعش نیز با استفاده از عامل مذهب و استفاده از عقاید مذهبی و احساسات مذهبی اهل سنت ، توانسته است خود را احیاگر عزت اسلامی معرفی کند.