چکیده:
در سالهای اخیر پژوهشهاییدر زمینۀ بررسی واجی، واژگانی و نحوی گویشهای فارسی انجام گرفته اما مسائل مربوطبه مردمشناسی آنها کمتر مورد توجه بوده است. هدف اصلی این پژوهش بررسی واژگاننظام خویشاوندی هشت گونۀ زبانی استان کرمان (شاملکرمانی، بردسیری، کوهبنانی، بافتی، کهنوجی،جیرفتی، فاریابی و قلعه گنجی)میباشد. بر اساس نظر مورداک، واژگان خویشاوندی بر سه اساسطرز استفاده، ساخت زبانی و گسترۀ کاربرد مورد مطالعه قرار میگیرند. با توجه بهحجم مقاله،واژگان خویشاوندی برخی از این گونهها تنها براساس گسترۀ کاربردمورداک تحلیل شدهاند. در مجموع 45 واژه خویشاوندی از این گونهها جمعآوری شده که18 واژه مربوط به خویشاوندان نسبی، 21 واژه سببی و 6 واژه ناتنی میباشد. بررسیمقابلهای دادهها نشان میدهد که واژگان نظام خویشاوندی در گونههای کرمان جنوبیبیشترین تفاوت با فارسی معیار را دارند. بررسی نتایج برطبق الگوی گسترۀ کاربرد نیزنشان میدهد که تمام معیارهای این الگو در واژگان گونههای شمالی اعمال میشود امادر گونههای جنوبی گاهی دو معیار جهت و جنس اعمال نمیشوند.
خلاصه ماشینی:
بررسي تطبيقي واژگان خويشاوندي برخي گونه هاي زباني استان کرمان ( براساس الگوي گسترٔە کاربرد مورداک ) * حامد مولايي کوهبناني * محمدرضا پهلواننژاد** چکيده در سال هاي اخير پژوهش هايي در زمينۀ بررسي واجي، واژگاني و نحوي گويش هاي فارسي انجام گرفته اما مس ائل مربوط به مردم شناسي آنها کمتر مورد توجه بوده است .
بررسي نتايج برطبق الگوي گس ترٔە کاربرد نيز نشان ميدهد که تمام معيارهاي اين الگو در واژگان گونه هاي شمالي اعمال ميشود اما در گونه هاي جنوبي گاهي دو معيار جهت و جنس اعمال نميشوند.
اين پژوهش به دو هدف انجام گرفته است ؛ هدف اول جمع آوري واژگان خويشاوندي در هشت گونۀ زباني استان کرمان است که با توجه به عدم وجود پژوهش ديگري در اين زمينه اهميت بالايي پيدا ميکند و هدف دوم تحليل داده هاي جمع آوري شده بر اساس الگوي گس ترٔە کاربرد مورداک ميباشد.
جدول شماره ۱- واژگان مربوط به خويشاوندان نسبي در مناطق مورد بررسي )به تصویرصفحه مراجعه شود) واژگان خويشاوندي جمعي در تمام گونه هاي استان کرمان تفاوت چنداني با فارسي معيار ندارند؛ به همين دليل در اين پژوهش واژٔە خويشاوندي جمعي "فرزندان " نيز در قالب واژگان نس بي ارائه شده است .
جدول شماره ۴- طبقه بندي واژگان خويشاوندي تفکيکي براساس گسترة کاربرد )به تصویرصفحه مراجعه شود) براساس جدول شماره ٤، از مجموع ٤٥ واژٔە خويشاوندي مورد بررسي در اين پژوهش ٢٥ مورد واژه هاي تفکيکي محس وب ميشوند چراکه هر کدام از آنها به يک مصداق واحد اشاره دارند.