چکیده:
مقاله حاضر با استفاده از نظریات کنش گرا و ساخت گرا به توصیف و تحلیل جامعه شناختی مـدت اقامت زائران ایرانی در مشهد می پردازد و نشان می دهد که عوامل موقعیتی- ساختاری از یک سو و متغیرهای ذهنی- ادراکی از سوی دیگر، ماندگاری زائران را مستقیم و غیرمستقیم تحت تاثیر قرار می دهند. اطلاعات مورد نیاز به وسیله پرسش نامه از 1600 زائر ایرانی در شهر مشهد، که به روش خوشه ای انتخاب شده بودند، به دست آمد و مشخص شد که مدت اقامت زائران به طور متوسط در فصول تابستان، پاییز و زمستان 5/5 روز و در فصل بهار 6 روز بوده است.
برای شناخت عوامل تاثیرگذار بر ماندگاری زائران از تحلیل رگرسیون استفاده و معلوم شد که اولا هراندازه فاصله شهر محل سکونت زائر تا مشهد بیشتر باشد، ثانیا هرچه زائر با شهر مشهد آشناتر باشد و ثالثا هراندازه دفعات سفرهای پیشین زائر به مشهد بیشتر باشد، مدت اقامت زائر در مشهد طولانی تر است. همچنین زائران روستانشین در مقایسه با شهرنشین ها و کسانی که قبل از سفر ترجیح می داده اند بابت اسکان روزانه در مشهد هزینه کمتری بپردازند، مدت بیشتری در مشهد می مانند. علاوه بر این، دو متغیر درآمد ماهیانه خانواده و تعداد همسفران، در عین حال که هزینه های اقامت روزانه را افزایش می دهد، باعث کاهش ماندگاری می شود.
This article presents a description and sociological analysis of the Iranian pilgrims' length of stay in Mashhad utilizing action and structural theories. It shows how situational and mental factors influence the independent variable both directly and indirectly. The data in need were acquired using the questionnaire administered with a sample of 1600 pilgrims chosen via cluster sampling method. The findings indicated that pilgrims' average length of stay in Mashhad was 5.5 days in summer، autumn and winter and 6 days in spring. In order to identify the influential factors of pilgrims stay duration، regression analysis was employed.
It was found that: firstly، the longer the distance between Mashhad and the pilgrims' place of residence، the more acquainted are pilgrims with Mashhad and that the more often they have visited Mashhad، the longer they will stay in Mashhad. Moreover، village dwelling pilgrims stay in Mashhad more than those who live in cities and towns. Also the pilgrims who prefer to pay little for accommodation will stay longer than the others. Finally، two variables of family monthly income and total fellow travelers affect the stay duration negatively.
خلاصه ماشینی:
تحلیل جامعه شناختی مدت اقامت زائران ایرانی در شهر مشهد سیمین فروغزاده،١ سعید شریعتی مزینانی ،٢ مجید دانایی سیج 3 (تاریخ دریافت ٩٠/١٢/١٥، تاریخ پذیرش ٩١/٧/٢٤) چکیده مقالۀ حاضر با استفاده از نظریات کنش گرا و ساخت گرا به توصیف و تحلیل جامعه شناختی مـدت اقامت زائران ایرانی در مشهد می پردازد و نشان می دهد که عوامل موقعیتی - ساختاری از یک سو و متغیرهای ذهنی - ادراکی از سوی دیگر، ماندگاری زائران را مستقیم و غیرمستقیم تحت تأثیر قرار می دهند.
اطلاعات مورد نیاز به وسیلۀ پرسش نامه از ١٦٠٠ زائر ایرانی در شهر مشهد، که به روش خوشه ای انتخاب شده بودند، به دست آمد و مشخص شد که مدت اقامت زائران به طور متوسط در فصول تابستان، پاییز و زمستان ٥/٥ روز و در فصل بهار ٦ روز بوده است .
مدت اقامت زائران در شهر مشهد، در عین حال که خود تابع عوامل گوناگون است ، بر شرایط اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی شهر مشهد نیز اثر می گذارد و علی رغم اهمیت موضوع ، تحقیقات اندکی به طور خاص در این باره صورت گرفته است .
آنان به بررسی یک مقصد گردشگری طبیعی در ترکیه به عنوان نمونۀ مطالعه پرداختند و تحقیق کردند که چگونه ویژگی های سفر و متغیرهای اجتماعی ـ جمعیتی گردشگران ، مدت اقامت آنان را تحت تأثیر قرار می دهد.
در مجموع نتایج این تحقیق حاکی از آن است که زائران در زمینۀ مدت اقامت خود در مشهد بر اساس ترکیبی از عوامل موقعیتی / ذهنی عمل کرده اند.