چکیده:
چندمعنایی پدیده ای زبانی است که نه تنها در سنت مطالعـه معنـی همـواره مطرح بوده بلکه در پژوهش های رده شناختی واژگانی نیز مورد توجه قرار گرفته است . بررسی چندمعنایی فعـل «خـوردن » در رده شناسـی واژگـانی، که زیرشاخه رده شناسی معنایی به حساب میآید، در زبـان هـای متعـددی صــورت گرفتــه اســت . در نوشــته حاضــر، ضــمن معرفــی پــژوهش هــای انجام شده در برخی از زبان های آسیایی، بـه بررسـی ایـن پدیـده در مـورد فعل «خوردن » در زبان فارسی میپردازیم . مقایسه داده های این زبـان هـا بـا نمونه های متعدد از زبان فارسی نشان میدهد که «خوردن » در زبان فارسی از چندمعنایی قابل ملاحظه ای نسبت به سایر زبان ها برخوردار است و یکی از پرکـاربردترین افعـال چنـدمعنی در زبـان فارسـی بـه حسـاب مـیآیـد.
خلاصه ماشینی:
مقدمه «چندمعنایی »١ یکی از مهم ترین مفاهیم مطرح در حوزة معنی شناسی و رده شناسـی واژگـانی به حساب می آید و تا به امروز مطالعات متعددی در باب این پدیـده در زبـان هـای مختلـف جهان صورت گرفته است ؛ مطالعاتی که هر یـک بـه نـوعی نشـان دهنـدة جهـانی بـودن ایـن پدیده اند.
در هـم نـامی ، مـا بـا چند واژة متفاوت سروکار داریم که بدون هیچ ارتبـاطی میـان معانیشـان ، بـه شـکل یکسـانی 1 multiplicity of meanings 2 synonymy 3 Ravin 4 Leacock 5 lexicology 6 Hanks نوشته می شـوند، بـه گونـه ای کـه گویـا یـک واژه از چنـد معنـی مختلـف برخـوردار اسـت (صفوی ،١٣٧٩: ١١١).
بسیاری از کاربردهای متفاوت فعـل «خـوردن » از زبـان فارسـی بـه صـورت ترجمـۀ قرضی وارد زبان اردو و هندی شده اند که از آن میان می تـوان بـه نمونـه هـای ٣ تـا ٥ اشـاره کرد (همان : ١٥٥): 1 Munshi 2 Persia 3 Persian 4 patient 5 experiencer 6 Hook 7 Pardeshi / این واقعیت را که این اصطلاحات از زبان فارسی به صورت قرضی بـه ایـن زبـان هـا راه یافته اند، می توان با استناد به وجود دو ریشۀ «خـور» و «خـوری » در کلمـات namak-xor در معنی «بنده و وابسته به کسی »، am-xorg، و al-xoriicug و جز آن مورد تأیید قـرار داد.
1 semi-compositionality 2 island 3 infinite polysemy 4 Weinreich 5 Cohen 6 Davidson 7 relevance theorists 8 lexical meaning 9 analogy 10 Lycan می شود، از ترکیب پذیری نسبی ١ برخوردار است ، به این معنی که معنـی کـل سـاخت مـورد ٥.