چکیده:
رویکرد فرایند استرس، هم سو با مطالعه تاثیر عوامل اجتماعی بر ایجاد و توزیع اختلالات روانی ناشی از استرس، در دهه 1980 شکل گرفت و از همان زمان تاکنون سیطره خود را در مطالعات جامعه شناسی سلامت روان حفظ کرده است. الگوی فرایند استرس شامل سه مولفه اصلی است: منابع اجتماعی تولید استرس، عوامل روانی- اجتماعی تعدیل کننده یا میانجی استرس و واکنش به استرس. این رویکرد دارای این پیش فرض اساسی است که تمام رویدادهای خوشایند و ناخوشایند زندگی منبع تولید استرس هستند؛ گرچه به لحاظ تداوم زمانی، میتوان پیوستاری از ضربه های شدید روانی (تروما) تا استرس زاهای مزمن را ترسیم کرد. همچنین، مهم ترین عوامل تعدیل کننده تاثیر استرس، حمایت اجتماعی (ساختاری یا کارکردی) و نیز شیوه های مقابله فردی هستند. درنهایت، واکنش به استرس، تحت تاثیر عوامل اجتماعی- فرهنگی، ازقبیل فرهنگ های عواطف، هنجارهای اجتماعی و فرایند یادگیری اجتماعی چگونگی بروز عواطف شکل میگیرد. تمرکز رویکرد فرایند استرس به مثابه چارچوبی جامعه شناختی، بر نقش ساختارهای کلان و بافت اجتماعی در تولید الگوهای غیرتصادفی توزیع اختلالات روانی ناشی از استرس است. نوشتار حاضر لزوما به دنبال برداشتن گام هایی عملی به منظور فهم جامعه شناختی استرس نیست، بلکه هدف اصلی آن، اشاره به مسائلی است که به هنگام مطالعه اجتماعی استرس باید کانون توجه جامعه شناسان قرار بگیرد. ازآنجاکه راهبرد اساسی پژوهش های اجتماعی، شناسایی حلقه های اتصال سامانه های اجتماعی با استرس فردی است، این مقاله سعی کرده است با پیشنهاد چارچوبی مفهومی و تحلیلی، به گسترش حوزه جامعه شناسی استرس کمک کند.
خلاصه ماشینی:
علاوه بر مطالعات انجام شده در حوزۀ قشربندی جنسیتی ، پژوهشگران 63 علاقه مند به بررسی نابرابری های اجتماعی نیز نشان داده اند که اثر تنش زاهای مزمن یا موقت در ایجاد یا تشدید اختلالات و بیماری های روانی ، زمانی شدیدتر خواهد بود که افراد در متن جامعه ای با نابرابری های اجتماعی شدید، درمعرض این عوامل استرس زا قرار بگیرند.
J Turner (1988) Stressful Life Events and Depressive Symptoms: Disaggregating the Effects of Acute Stressors and Chronic Strain, Journal of Health and Social Behavior, 29: 253-264.
S. Hogan (1974) An Evaluation of the Etiologic Role of Stressful Life-Change in Psychological Disorders, Journal of Health and Social Behavior, 18: 228-244.
Pearlin, L; L, Morton; A, Liebennan; E, Menaghan & J, Mullan (1981) The Stress Process, Journal of Health and Social Behavior, 22: 337-356.
(1989), The sociological Study of Stress, Journal of Health and Social Behavior, 30(3): 241-256.
A Handbook for the Study of Mental Health: Social Contexts, Theories, and Systems, New York, Cambridge University Press.
Gay & William R, Avison, (1992) Innovation in the Measurement of Life Stress: Crisis Theory and the Significance of Event Resolution, Journal of Health & Social Behavior, 33: 36-50.