چکیده:
سرزمین ایران بهدلیل موقعیت سیاسی و جغرافیایی خاص خود، در طول تاریخ همواره شاهد بلایای طبیعی و غیرطبیعی بسیاری بوده است. از این رو جایگاه نظری و عملی پدافند غیرعامل در مواجهه با بحران ها در این گستره بسیار اهمیت دارد. اگر مکان یابی طرح های جدید شهری با استفاده از دانش فنی پدافند غیرعامل صورت گیرد در هنگام رویدادهای غیرمنتظره از تخریب شدید جوامع شهریجلوگیری می شود. پایگاههای پشتیبانی مدیریت بحران از جمله مهم ترین مراکز جهت مهیاکردن بستر عملیاتی و تاکتیکی مناسب برای تحقق اقدامات پیشگیری، آمادگی و مقابله در بحران های مختلف به عبارت دیگر تاکتیک پذیرنمودن سیستم مدیریت بحران ها می باشند. یکی از موارد قابل توجه قبل از احداث این پایگاه ها مطالعه، بررسی و انتخاب مکان جغرافیایی مناسب برای استقرار این نوع کاربری است . مکانی که در شرایط بحرانی محلی ایمن برای پایگاه باشد و همچنین در جهت کارایی هرچه بیشتر پایگاه موثر و مفید واقع شود. بنابراین در این و سیستم اطلاعات (AHP) پژوهش با استفاده از اصول پدافند غیرعامل اقدام به مکانیابی این پایگاه ها ب ا روش تحلیل سلسله مراتب ی جغرافیایی نمودیم. هدف از این مکان یابی کاهش آسیب پذیری پایگاه های پشتیبانی مدیریت بحران تبریز در مقابل مخاطرات طبیعی و غیرطبیعی و حفظ کارایی این مراکز در مواقع بحرانی میباشد. در انتها نقشه ای رستری تهیه شد که مناسب ترین و پرریسک ترین مناطق کلان شهر تبریز با توجه به اصول پدافند غیرعامل را برای احداث این پایگاه ها را مشخص نمود.
خلاصه ماشینی:
"جدول 1- ارتباط اصول پدافند غیرعامل با معیارهای مکانیابی پایگاههای پشتیبانی مدیریت بحران معیارها اهداف پدافندی کاربریهای ناسازگار کاربریهای سازگار مشخصات کالبدی بافت خطرات طبیعی شبکه ارتباطی ظرفیت پذیرش توده مردم اعلام خطر استحکام بنا، تأسیسات و تجهیزات * * * کوچکسازی پراکندگی * * * * معماری مناسب * * جانپناه و پناهگاهها * تحرکپذیری * مکانیابی * * * * * * * پوشش * مقاومسازی * * حفاظت * * * * ایمنی * * اعلام خبر * * * داعینژاد (1385) اصول پدافند غیرعامل در طراحی و تجهیز فضاهای باز مجموعههای مسکونی را بهصورت زیر تشریح مینماید [13]: اصل اول: محافظت سلسله مراتبی اصل محافظت سلسله مراتبی بهمعنای درجات متفاوت آسیبپذیری بخشهای مختلف یک مجموعه است.
/ شکل 14- نقشه نهایی حاصل از ترکیب وزن لایهها در روش AHP از آنجاییکه در مکانیابی و احداث این پایگاهها، نقطه شروع پروژه، شناسایی و معرفی زمین از سوی شهرداری تبریز میباشد، و از طرفی با توجه تراکم بسیار بالا در کلانشهری مانند تبریز و تنگناهای موجود در اختصاص زمین در این شهر با استفاده از لایه اطلاعاتی زمینهای بایر شهر تبریز و تلفیق آن با لایه نهایی بهدستآمده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی مناسبترین مکانها برای احداث پایگاههای مدیریت بحران تعیین شد (شکل شماره 15).
4. نتیجهگیری با توجه به اهمیت جانمایی پایگاههای پشتیبانی مدیریت بحران بهخصوص در کلانشهرهایی مانند تبریز و همچنین لزوم توجه به ملاحظات پدافند غیرعامل در جانماییهای تمام تأسیسات شهری، در این پژوهش با استفاده از اصول پدافند غیرعامل اقدام به مکانیابی این پایگاهها با روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) 1 و سیستم اطلاعات جغرافیایی شده است."