چکیده:
دقایق الشعر ازجمله کتاب های فارسی در حوزه بلاغت است که در سده هشتم هجری تالیف شده است. این کتاب را پیشتر محمدکاظم امام منتشر کرده است. با بررسی دست نویس های موجود این کتاب، تحریری تازه از آن یافت شد که حاوی اختلافات و اضافاتی مهم نسبت به صورت چاپی آن است. در این جستار با بررسی تفاوت های تبارشناختی دست نویس های این کتاب و با استفاده از برخی منابع کهن، آگاهی هایی تازه درباب مولف، مهدی الیه و محل تالیف کتاب عرضه می شود.
Daqayiq al-Shi’r is a Persian rhetorical book which was composed in the eighth century A.H. This book was published by Mohammad KazemEmamsome years ago. However، investigating its different manuscripts، a new version of the work was found which includes some different and new parts in comparison with the published version. Given the genealogical discrepancies of the manuscripts of the work and some other old resources، this article attempts to present some new information about the composer، his patrons and the place of composition of the work.
خلاصه ماشینی:
با توجه به آنچه در باب تبارشناس ی دست نویس های دقا یق الشعر گفته شد ، تمام نسخه ها شامل صورت «تاج الحلاوی » متعلق به شجره دوم هستند و حتما در مادرنسخه آن هـا لقـب مؤلف به همان صورت «تاج الحلاوی » ضبط شده بوده که این صورت به تمام این نـسخه هـا نیز وارد شده است .
به علاوه ، این صورت با کمک منابع کهن د یگر نیـ ز تأیید می گردد: نسخه ای از کتاب معتقد اثر ابواسحاق ابراه یم بن محمد اسفر اینی به خط پـسر صـاحب دقایق الشعر موجود است که در سال ٧٨٩ق نوشته شده است .
در جنگ اسکندر ی که در سال های ٨١٣-٨١٤ ق بر ای اسکندر میرزا تیموری در شـ یراز تدوین و کتابت شده است ، شعر ی از شاعر ی با نام تاج الحلوایی د یده م ی شود که با ید همـان صاحب دقایق الشعر باشد (جنگ اسکندری ، دست نویس کتابخانه بریتانیا: گ ١٤٠پ ).
در بدایع الافکار ف ی صنا یع الاشعار واعظ کاشف ی ، تأ لیف شده در سده نهم هجر ی ، شـعر ی از صاحب دقایق الشعر نقل شده که در خـود دقـا یق الـشعر نیـ ز بـه نـام مؤلـف آمـده اسـت (تاج الحلاوی ، ١٣٤١: ٥١(؛ از این شعر معلوم م ی شود که واعظ کاشف ی در تأ لیف کتاب خود دقایق الشعر را در اخت یار داشته است .
١١همچنین به این سبب کـه شـعر ی به زبان قزو ینی در دقایق الشعر (١٣٤١: ١١( نقل شده است ، قزوینی بودن مؤلـف آن بـارز تـر می شود.