چکیده:
جزایر قشم و کیش، به عنوان یکی از بازوهای مهم اقتصادی در کشور، دارای اهمیت بسزایی هستند؛ بهویژه آنکه این دو منطقه به عنوان یک واحد اقتصادی- سیاسی با عنوان مناطق آزاد شناخته شدهاند و انتظار همگانی از چنین واحدهایی آن است که روند توسعه و بهرهوری را در قیاس با دیگر مناطق با سرعت و تجانس بیشتری بپیمایند. اما، آنگونه که شواهد و قرائن نشان میدهد، این دو جزیره دارای تفاوتهایی در مدیریت سرزمینی هستند که مسیر توسعه کیش را تسریع نموده و مسیر توسعه قشم را با دشواری مواجه ساخته است. از اینرو این پژوهش به دنبال تبیین علت این عدم تجانس دو جزیره در امر توسعه است. در این راستا دو سوال مطرح شده است: چه رابطهای میان مدیریت سیاسی فضا و توسعهی منطقهای وجود دارد؟ چه رابطهای میان مدیریت سیاسی فضا و توسعۀ نامتجانس در قشم رابطه وجود دارد؟ خروجی این پژوهش به این نتیجه ختم شده که بهنظر میرسد که جزیرۀ کیش با یکپارچهسازی سازمان فضایی توانسته است از سطح عملیاتی و تصمیمگیری یکدست و یکپارچهای برخوردار شود. اما، قشم به دلیل مدیریت دوسویه و ناهمسو، نتوانسته است از نظر شاخصهای توسعه رشد قابل توجهی داشته باشد. نتایج این پژوهش، نشان میدهد که وجود یک نهاد برای سازماندهی فضا در قشم در همۀ ابعاد لازم و ضروری است. تلفیق توسعۀ یکپارچه و تدریجی یا اساس قرار دادن مدیریت راهبردی و سازماندهی یکپارچه فضا در قشم، راهکاری است که میتواند زمینه را برای توسعۀ این منطقه فراهم کند. پژوهش حاضر از جنبهی روشی جزء تحقیقات علی است و از جنبۀ ماهیتی تحقیق کاربردی بشمار میرود. روش بکار رفته در این تحقیق، توصیفی ـ تحلیلی است و اطلاعات مورد نیاز از طریق مطالعات کتابخانهای گردآوری شده است.
خلاصه ماشینی:
بررسی تطبیقی تأثیر شکل مدیریت سیاسی فضا بر توسعۀ منطقهاي مطالعه موردي جزایر قشم و کیش تاریخ دریافت مقاله: 61/80/39 تاریخ پذیرش نهایی مقاله: 51/21/49 حیدر لطفی (عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد گرمسار، ایران) چکیده جزایر قشم و کیش، به عنوان یکی از بازوهاي مهم اقتصادي در کشور، داراي اهمیت بسزایی هستند؛ بهویژه آنکه این دو منطقه به عنوان یک واحد اقتصادي- سیاسی با عنوان مناطق آزاد شناخته شده-اند و انتظار همگانی از چنین واحدهایی آن است که روند توسعه و بهرهوري را در قیاس با دیگر مناطق با سرعت و تجانس بیشتري بپیمایند.
هـدف تقسـیمات کشـوري هـم، در - Regional Planning مرحله اول دستیابی به تعادلهاي منطقهاي، ایجاد توازن در واحـدهاي سیاسـی سـرزمین و کـمکردن فاصلههاي فضایی است که در قالب شهرستانها و بخشها براي کشور ایجاد مـ یشـود تـاشکافهاي توسعه مناطق را به حداقل برساند .
هـدف تقسـ یمات کشـوري هـم، درمرحله اول دستیابی به تعادلهاي منطقهاي، ایجاد توازن در واحـدها ي سیاسـی سـرز مین و کـمکردن فاصلههاي فضایی است که در قالب شهرستانها و بخشها براي کشور ایجاد مـ یشـود تـاشکافهاي توسعه مناطق را به حداقل برساند .
جدول 3: آزمون سنجش معناداري ارتباط بین مدیریت فضا و توسعه در جزیره قشم و کیش {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} در ادامه، نتایج فوق را در مدل SWOT قرار دادهایم؛ به عبارت دیگر بـراي سـنجش نقـاطقوت، ضعف، فرصتها و تهدیـدهاي مـدیریت فضـا و توسـعه در جزیـره قشـم و کـیش از مـدلSWOT استفاده شده است.
بنابراین، سازماندهی یکپارچه فضا در قشم، یک رویکرد استراتژیک و بهینه براي توسـعه ي همـهجانبه و پایدار در این منطقه است.