چکیده:
در زبان فارسی، مانند هر زبان دیگر، واژه هایی یافت میشوند کـه از زبـان هـای مختلـف بـه امانت گرفته شده اند. به این کلمات اصـطلاحا واژه هـای «قرضـی»، «دخیـل » یـا «وام واژه » میگویند. در طول زمان و در پی رویدادهایی تاریخی، واژه هایی از زبان هـای یونـانی، عربـی، ترکی، فرانسه ، انگلیسی، روسی و زبان های دیگر به فارسی راه یافته اند. زبـان فرانسـه اولـین زبان اروپایی علمی و آموزشی در ایران بوده است ، به همین دلیل ، واژه های این زبان از لحـاظ تعداد و کاربرد در فارسی جایگاه ویژه ای دارند. برخی از واژه های بسیار متداول در فارسی، از زبان فرانسه وام گرفته شده اند. گستردگی این واژه ها به گونه ای است که همه فارسیزبانـان ، از اقشار مختلف ، به طور روزمره و مداوم از واژه های فرانسه استفاده میکنند بیآنکه اطلاعـی از ریشه آن ها داشته باشند. دانشجویان و زبان آموزان زبان فرانسه ، هنگام فراگیری این زبـان به مرور درمییابند که برخی از واژه های موجود در فارسی، در اصل از زبان فرانسه وام گرفته شده اند. بدیهی است که وام واژه ها از لحاظ آوایی دستخوش تغییر گشته و با سیستم آوایـی فارسی هماهنگ شده اند، اما در حوزة معنایی نیز تغییراتی صورت گرفته است : مثلا، از چند معنی موجود در زبان مبدا، تنها یک مورد وارد فارسی شده یا اینکـه تغییراتـی در معنـی و کاربرد واژه ها رخ داده است . در این پـژوهش در نظـر داریـم تغییـرات معنـایی و کـاربردی تعدادی از وام واژه های فرانسه را در زبان فارسی بررسی کنیم
خلاصه ماشینی:
"بررسی تغییرات معنایی و کاربردی وام واژه های زبان فرانسه در فارسی سپیده نواب زاده شفیعی استادیار گروه زبان و ادبیات فرانسه دانشگاه علامه طباطبائی (ره )، تهران (تاریخ دریافت : ١٣٩٤/٠٦/٢١؛ تاریخ پذیرش : ١٣٩٤/٠٧/٢٩) چکیده در زبان فارسی، مانند هر زبان دیگر، واژه هایی یافت میشوند کـه از زبـان هـای مختلـف بـه امانت گرفته شده اند.
یکی دیگر از علل وام گیری واژه ها این است کـه یـک زبـان در مقطعـی از تـاریخ و در زمینـه و رشته ای خاص ، برتر و پیشرفته تر بوده است ؛ برای مثال ، واژه های هنری و ادبی اکثرا از زبان فرانسه ، واژه های مربوط بـه موسـیقی از زبـان ایتالیـایی و واژه هـای تخصصـی انفورماتیـک و اتومکانیـک از انگلیسی وام گرفته شده اند.
در جدول زیر چند نمونه از وام واژه های فرانسه مشاهده میشـود کـه فارسـیزبانـان آن هـا را در معنای اصلی و اولیۀ خود به کار میبرند: واژة فرانسه آوانگاری فرانسه وام واژة فارسی (به تصویر صفحه مراجعه شود) همان طور که میبینیم ، این واژه ها در همان معنی اولیۀ خود، با اندکی تغییر آوایـی، وارد زبـان فارسی شده اند و واژه گزینی برای هر یک از آن ها موفقیت آمیز نبوده است .
در زبان فارسی، واژة هـروئین از علـم شـیمی وام گرفتـه شـده و تنهـا در خصوص مادة مخدر کاربرد دارد؛ به همین دلیل ، این کلمه در فارسی دارای بار معنایی منفی اسـت ، دو معنی دیگر با بار معنایی مثبت بـرای فارسـیزبانـان نامـأنوس هسـتند و درواقـع ، معنـی مثبـت «قهرمان » و منفی «مادة مخدر» در این واژه همخوانی ندارد."