چکیده:
ون فراسن در تجربه گرایی برساختی قصد دارد بر مبنای تمایز معرفت شناختی پایه بین هویات مشاهده پذیر و هویات مشاهده ناپذیر، از تمایزهای معرفت شناختی صدق/کفایت تجربی و باور معرفتی/پذیرش پراگماتیک، دفاع کند. عده ای از منتقدان، صرف نظر از مخالفت یا موافقت با این دو تمایز معرفت شناختی، با تمایز معرفت شناختی پایه ی مذکور مخالف اند. گرچه خود ون فراسن در همدلی با این منتقدان و با گریزی زبان شناختی، مبهم بودن محمول مشاهده پذیر را برای برخی از هویات چون مولکول می پذیرد، بدون ارائه ی معیاری روشن، هویاتی چون الکترون را قطعا مشاهده ناپذیر می داند و بر تمایز پایۀ یادشده پافشاری می کند. ما قصد داریم استدلال کنیم که بر پایه ی محدودیت معرفت شناسانه ی ادراک (بینایی) و معیار وجود یا عدم وجود مرجع قابل مشاهده با چشم نامسلح، می توان از تمایز معرفت شناختی پایه ی مزبور دفاع کرد. لذا منتقدان ون فراسن برای انکار تمایزهای معرفت شناسانه ی صدق/کفایت تجربی و باور معرفتی/پذیرش پراگماتیک، باید به ادله ی دیگری غیر از انکار تمایز معرفت شناختی بین هویات مشاهده پذیر و هویات مشاهده ناپذیر متوسل شوند.
خلاصه ماشینی:
"لذا نکتۀ کلیدی مورد نظر ون فراسن را میتوان چنین استنباط کرد که حتی به کفایت تجربی ابدی نیز نمیتوان ارزش صدق نسبت داد؛ 2- انتقاد دیگر به ولمر از دو بخش تشکیل میشود: نخست اینکه از کجا معلوم که در آینده و با پیشرفت علم اپتیک نتوان مشاهدۀ هویتی چون الکترون را با همان قوانینی تجزیه و تحلیل کرد که مشاهدۀ اتمها و حتی مشاهدۀ میز و صندلی را تحلیل میکنیم؟ ولمر مرز مشاهدهپذیر/مشاهدهناپذیر را با اتکا بر یک قانون فیزیکی بنا میکند که محدودیت ناشی از آن گذراست.
9- نتیجه عدم وجود مرجعی در مورد الکترون که بتواند با چشم نامسلح دیده شود و بتواند مدرکی باشد برای حکم به تطابق یا عدم تطابق تصویر حاصل از میکرسکوپ با شیء مورد نظر، نکتۀ مهمی است در تأیید موضع لاادری ون فراسن در عدم پذیرفتن موضع واقعگرایانی که معتقدند «در علم وقتی تصاویری توسط ابزار تولید میشوند که میتوان آنها را تصاویر چیزهایی واقعی دانست، باید (اگر نظریۀ مربوطه را قبول کردیم) باور کرد که چنین است؛ یعنی چیزهای واقعی وجود دارند که اینها تصاویر آنها هستند» (Van Fraassen, 2001: 160)؛ تمایلی معقول که از آغاز ساخت میکروسکوپهای اولیه در ما ایجاد شده که وقتی با ذرهبین ( به عنوان یک میکروسکوپ ابتدایی) میتوان آنچه را با چشم نامسلح بهسختی دیده میشود بهراحتی دید، میکروسکوپهای پیشرفتهتر نیز تصاویر همان هویاتی را به ما نشان میدهند که با چشم نامسلح نمیتوان دید."