چکیده:
استان بوشهر به دلیل استراتژیکی و سوق الجیشی متاثر از قرار گرفتن در ساحل خلیج فارس و توجه ویژه هخامنشیان به تجارت دریایی، در زمان هخامنشیان از اهمیت فوق العادهای برخوردار بود. با گسترش شبکه راه دریایی، حضور هخامنشیان در جبهه غربی منطقه پارس (بندر بوشهر کنونی) در حاشیه خلیج فارس، بیش از پیش ضرورت پیدا نمود. همچنین همجواری این استان با استان فارس و برخورداری از موهبتهای سرشار طبیعی بر اهمیت آن افزوده بود. وجود سه کاخ از دوره هخامنشی در پس کرانههای خلیج فارس و به خصوص دشتستان و کشف آثار دیگری از آنها در جای جای استان بوشهر نمود بارزی از سیطره هخامنشیان بر خلیج فارس میباشد. یکی از آثار ارزشمند هخامنشی در منطقه پارس جنوبی و استان بوشهر بنای معروف به آرامگاه گور دختر میباشد که بسیار شببیه به آرمگاه کوروش در پاسارگاد است. از این نوع معماری تنها در دو جای ایران یکی در پاسارگاد و دیگری در منطقه بزپر دشتستان تا به حال شناخته شده است. این مقاله که با ترکیبی از روشهای تحقیق «تحلیل محتوا»، «مقایسهای» و «میدانی» به انجام رسیده است، نشان میدهد که زمان احداث این بنای ارزشمند حدود سده پنجم پیش از میلاد میباشد، نام آن احتمالا به معنای بکر و دست نیافتنی برای نامحرمان بوده که پس از حمله اعراب، نامگذاری شده، معماری آن به دلایل وجود سقف خرپشتهی ایلامی میباشد و احتمالا علل متروک شدن آن تغییر شاهراه مواصلاتی بوده است.
During Achaemenian Period، Bushehr province enjoyed special significance owing to its strategic location on Persian Gulf coast and the exceptional attention Achaemenians paid to marine commerce. Being adjacent to Fars province and having abundant natural resources had made Bushehr province even more important. As marine courses developed، Achaemenians found it more necessary than before to be present at the western frontier of Pars area، where Bushehr port is located now. Existence of three palaces inland Persian Gulf – especially at Dashtestan – and many other works found at different parts of Bushehr province is a clear indication of Achaemenians’ ruling over Persian Gulf. One of the valuable Achaemenian historical works at Southern Pars region and Bushehr province is the monument known as Goor Dokhtar Mausoleum (literally meaning the girl’s tomb)، which is structurally very similar to the Mausoleum of Cyrus the Great in Pasargadae. The only two places in Iran where this type of architecture is used are Pasargadae and Bozpar region in Dashtestan. Through content analysis، comparison، and field research، the present study shows that this valuable monument was constructed about 5 centuries B.C; its name – which was given to it after Arabs’ invasion – probably signifies its being untouched and inaccessible to the strangers. Moreover، considering its sharp roof، the structure is of Elamite architecture. Finally، the reason behind its abandonment might have been that the route of the main road changed.
خلاصه ماشینی:
اين مقاله که با ترکيبي از روش هاي تحقيق «تحليل محتوا»، «مقايسه اي» و «ميداني» به انجام رسيده است ، نشان ميدهد که زمان احداث اين بناي ارزشمند حدود سده پنجم پيش از ميلاد مي باشد، نام آن احتمالا به معناي بکر و دست نيافتني براي نامحرمان بوده که پس از حمله اعراب ، نامگذاري شده ، معماري آن به دلايل وجود سقف خرپشته ي ايلامي ميباشد و احتمالا علل متروک شدن آن تغيير شاهراه مواصلاتي بوده است .
در اين صورت لازم ميآيد که مقبره را قبل از دفن جنازه ناتمام گذاشته و سپس سنگ ذوزنقه شکل را بر دهانه عقب آن استوار کرده باشند، با آنکه برخي از مهندسين امروز مجوف بودن منشور سنگي سقف مقبره کورش را دليل پيشينيان به اصل (سبک کردن وزن بنا) دانسته و وجود مدفن اصلي را در سقف مقبره را مورد انکار قرار مي دهند نظريه مزبور را به آساني نمي توان قبول کرد خاصه آنکه در مقبره گور دختر اين تجويف بصورت ديگري صورت گرفته و چنين مينمايد که سقف مقبره مزبور را برخلاف مقابر موجود در بام آرامگاه کورش کبير که از آن شاه و ملکه بوده است فقط به 16 منظور دفن اجسادي واحد پرداخته اند.
158 (به تصویر صفحه مراجعه شود) تصوير شماره ١٤: نمايي از نوع دوم بست هاي بکار رفته در پلکان آرامگاه گور دختر بزپر که يک سر آنها به صورت مدور و سر ديگر به صورت مستطيل شکل ميباشد.