چکیده:
این مقاله با رویکردی کمی ـ کیفی در تلاش است ضمن انجام روش اسنادی ـ کتابخانه ای ، بـا به کارگیری تکنیک تحلیل محتوا، مهم ترین منابع نظری رشته علوم اجتماعی را به لحاظ میـزان اعتنا به تفکر انتقادی مورد بررسی قرار دهد. مطالعـه حاضـر از نـوع بنیـادی ـ کـاربردی اسـت . یافته ها نشانگر آن است که منابع ، اعتقادی به تقلید صرف نداشـتند، اگرچـه تنهـا نیمـی از آنهـا مشوق تفکر انتقادی در دانشجویان بوده اند. بررسی رویکرد منابع نظری ارائه شده توسط اسـاتید نسبت به تفکر انتقادی نشان می دهد: نسبت استفاده از منابع داخلـی بـه منـابع خـارجی ٣ بـه ٨ است . بررسی نشریات نشان می دهد: میانگین اسـتفاده از منـابع تـالیفی ، بـا تنهـا ٠/٠٣ افـزایش همراه بود است . نتایج پژوهش نگـاه تحقیقـات انجـام شـده در زمینـه تفکـر انتقـادی در علـوم اجتماعی را مبنی بر اینکه ظرفیت نوآوری ، تنوع و ساختارشـکنی در تحقیقـات اجتمـاعی از بـین رفته است ، تایید می کند. منابع دانشگاهی و مطالعاتی علوم اجتماعی ، تفکر انتقـادی را در جامعـه علمی تشویق نمی کنند.
خلاصه ماشینی:
مطالعات نظری به نقد و بررسی مبانی فلسفی و تربیتی الگوهای الگوی آموزشی تفکـر انتقـادی (جهـانی ، ١٣٨١: ٥٥- ٣٥)، پرورش تفکر انتقادی (شعبانی و مهرمحمدی ، ١٣٧٩: ١٢٤-١١٥، ملکی و حبیبی پور، ١٣٨٦: ١٠٨-٩٣)، ضـــرورت تحـــول در آمـــوزش (حســـن پـــور و همکـــاران ، ١٣٨٩: ٥٣- ٥٢؛ سلطان القرایی و سلیمان نژاد، ١٣٨٧: ١٩٥-١٨١) اختصاص یافته اند و مطالعات تجربـی بیشـتر تفکر انتقادی را درگروه دانشجویان علوم پزشـکی (بهمنـی فـرود و همکـاران ، ١٣٨٤: ٤١- ٤٦؛ اطهری و همکـاران ، ١٣٨٨: ٥-١٢ و قریـب و همکـاران ، ١٣٨٨: ١٢٥-١٣٥) و بـه ویـژه دانشجویان پرستاری (معطری و همکـاران ، ١٣٨٠: ٥٨-٦٣؛ حسـینی و بهرامـی ، ١٣٨١: ٢١- ٢٣؛ جلالی و همکاران ، ١٣٨٢: ٤٠-٣٩؛ حسـن پـور، ١٣٨٢: ٥٣- ٥٢؛ اسـلامی و همکـاران ، ١٣٨٣: ٢٦-١٥؛ بابامحمدی و خلیلی ، ١٣٨٣: ٣١-٢٣؛ شـفیعی و همکـاران ، ١٣٨٣: ٢٤ -٢٠؛ حسن پور و همکاران ، ١٣٨٤: ١٦-٧؛ وقار و همکاران ، ١٣٨٧: ٣٤٠-٣٣٣) بررسی کرده اند و تنها در معدودی از مطالعات به دانشـجویان دیگـر رشـته هـا چـون کـامپیوتر (مصـلی نـژاد و سبحانیان ، ١٣٨٧: ١٣٤-١٢٨)، حسابداری (حاجیها و شبانی ، ١٣٩١)، تربیـت بـدنی (آقـایی و همکاران ، ١٣٩١: ٣٥)، هنر (تمنایی فر و همکاران ، ١٣٨٧: ٨٩-٧٥) زبان انگلیسی (معافیـان و غنــی زاده ، ١٣٩٠: ١١٩) و شــیمی (معیــرزاده ، ١٣٩٠: ٩) پرداختــه شــده اســت .