چکیده:
اساطیر بخش جداناشدنی از زندگی ما به شمار میروند. آیین و سلوک دیروز مردان و زنان ایران، بسیاری از مفاهیم فرهنگی امروزه ما را ساخته است. میترا یکی از ایزدان ابتدایی در نزد ایرانیان، از زمان مهاجرت هند و اروپاییها به شمار میرود. مفهومی که رفته رفته تبدیل به یک دین مستقل گردید. و مفاهیم زیادی را به وجود آورد که در فرهنگ و هنر زمان خویش تا به امروز کاربرد داشته است. در این مقاله سعی بر این شده تا با نگاهی کلی به آیین میترایی و مراحل هفتگانه تشرف، تاثیر آن بر هنرها و فرهنگهای بعد از آن بررسی شود.
نمادهایی که خاص میترا است و از سوی پیروان وی به کار میرفته، در ادیان بعد از خود (زرتشتگری – مسیحیت – اسلام) نفوذ کرده و گاه همان مفاهیم و گاهی فقط این نقشینهها با تغییر مفاهیم تکرار شده. برخی از نمادهای وی هم، به دلیل مغایرت با فرهنگهای بعدی، به طور کل حذف گردیدند.
این پژوهش که به روش تحلیلی - توصیفی – تاریخی نوشته شده است، سعی بر آن دارد که این نمادها شناسایی گردد و ما دلیل بسیاری از مضامین فرهنگی امروزه خود را بدانیم تا بر دیرینه و ایرانی بودن آن پافشاری کنیم.
خلاصه ماشینی:
در حضور پر رنگ و گسترده آیین مهری در ایران ، مضامین فراوانی به جای مانده که در این مقاله به مواردی اندک و کلی از آنها اشاره شده است .
٤- شیر: این اولین مرحله ای است که ریاضت های بدنی کم شده و فرد مهری به فضایل و معنویات آیین دست پیدا میکند.
(تصویر ٦) 08 در طاق بستان نیز که یک یادمان مهری است ، میترا بر روی گل های نیلوفر ایستاده (تصویر ٧) این نشان به دلیل سادگی و زیبایی، در دوران هنر اسلامی نیز به وفور یافت میشود.
» (دادور، برازنده ، ١٣٩٢، ٢٢٠) (تصویر ١٧) (رجوع شود به تصویر صفحه) تصویر ١٧ : شیر سنگی همدان – تصویر از ویکی پدیا از آنجاکه یکی از وظایف میترا، پاسداری از فره کیانی و فره ایرانی است ، در بیشتر جاهای مهم شهر (مانند کاخ ها و دروازه ) و بر روی گورهای افراد مقتدر و متوصل به آئین مهری، پیکره شیر دیده میشود که جنبه پاسداری را به نمایش میگذارد.
888 نور و درخت سرو یادآور آیین مهری اند؛ و البته جالب است که در عهد باستان هم در اغلب موارد، مناره ها کاربردی مذهبی داشته اند.
(تصویر ٢٥) (رجوع شود به تصویر صفحه) تصویر ٢٥ : گردونه مهر – محمدرضا ذبیخ اله زاده – آهن – بوستان نیاوران – ١٣٨٥– نخستین سمپوزیوم بین المللی مجسمه سازی تهران – گردآور سازمان زیباسازی شهر تهران 888 اصطلاحات و نام های مهری که امروزه کاربرد دارند یار غار:اشاره به محل نیایش مهریان دارد که امروزه کنایه از یاران و دوستان باوفا است .