چکیده:
در مقاله حاضر، با توجه به سهم فراوان رسانه های نوین ارتباطی و اطلاعاتی ، به ویژه اینترنت در مصرف فرهنگی و فراغتی دانشجویان ، تاثیر اینترنت بر هویت اجتماعی دانشجویان دانشگاه کردستان مورد بررسی قرار گرفته است . در بخش نظری، بر اساس نتایج به دست آمده از بررسی دیدگاه های صاحب نظران این حوزه و مرور منابع تجربی مرتبط ، یک چهارچوب مفهومی تنظیم گردیده و در قالب آن ، فرضیه های اصلی پژوهش مطرح شده است . بر اساس یافته های حاصل از پیمایش در بین ٤٠٠ نفر از دانشجویان کاربر اینترنت ، بکارگیری اینترنت ، اثر کاهش دهنده ای بر هویت قومی و اثر تقویت کننده ای بر هویت اجتماعی عام در سطوح ملی و جهانی دارد. اما بیشترین اثر تقویت کنندگی بکارگیری اینترنت ، بر هویت جهان وطنانه است . همچنین نوع همبستگی میزان دسترسی به اینترنت با انواع هویت های اجتماعی، تا حدودی متفاوت با میزان و نوع مصرف آن است . بنابراین ، مجاری نوین ارتباطی و اطلاعاتی، به ویژه اینترنت به مثابه جنبه سخت افزاری جهانی شدن فرهنگی، باید به مثابه فرصتی برای بازاندیشی در مرزبندی های هویتی، تعدیل خاص گراییهای فرهنگی و اجتماعی و تقویت عام گرایی هویتی در نظر گرفته شود.
خلاصه ماشینی:
با توجه به بهره مندی و مصرف بیشـتر فناوری های نوین ارتباطی و اطلاعاتی در میان دانشجویان و نیز بـا اذعـان بـه ایـن واقعیـت کـه اینترنت در جامعه ایران و به ویژه در محیط دانشـگاه ، بیشـتر کارکردهـای فرهنگـی، اجتمـاعی و سیاسی داشته است ، پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که استفاده از اینترنت - چه بـه طـور مستمر و جدی و چه به نحو پراکنده و مقطعی- چه تأثیری بر جنبه ها و سطوح تعلق اجتماعی و مرزبندیهای هویتی دانشجویان خواهد گذاشت و این تأثیرها دانشجویان ایرانی را به کـدام سـو سوق خواهد داد؟ به عبارت دیگر، آیا استفاده از اینترنت ، از شدت خاص گراییهای اجتمـاعی و فرهنگی کاسته و موجب بسط مرزبندیهای هویتی و تقویت احساس تعلق به شناسه های هویت اجتماعی در سطوح ملی و جهانی شده است یا اینکه منجر به خاص گراییهای فرهنگی در قالب برجسته شدن هویت قومی شده است ؟ دیدگاه های نظری و تجربی هویت از موضوعاتی است که در نظریه ها و دیدگاه های گوناگون جامعه شناسی ، به دلیل پیوند بـا پدیده هایی نظیر بازنمایی، آگاهی، عضویت و تعلق جمعی، انسجام اجتماعی، نمـادگرایی و معنـا که تعیین کننده جهت گرییهای شناختی، عاطفی و عملی افراد است ، مـورد توجـه ویـژه ای قـرار گرفته و به شیوه های متفاوتی مفهوم سازی شـده اسـت .