چکیده:
بیسازمانی اجتماعی حاکم بر محله هرندی زمینه را برای شکلگیری انواع آسیبها و مسائل اجتماعی فراهم کرده است. مطالعه حاضر به بررسی بیسازمانی اجتماعی در محله هرندی (دروازه غار) در شهر تهران و یکی از آسیبهای اجتماعی پنهان در آن (قماربازی) میپردازد. دادههای این تحقیق از طریق روش تحقیق کیفی و با استفاده از تکنیکهای مصاحبه و مشاهده گردآوری شده است. حجم نمونه 35 نفر و تعداد این حجم، با رسیدن به اشباع نظری پایان یافت. نتایج نشان میدهد که قماربازان اکثرا مرد هستند و قماربازی در سر چهارراهها و داخل کوچههای محله و همچنین در داخل خانهها بهصورت سازمانیافته انجام میشود. میتوان قماربازان را به چهار دسته، قمارباز محلی (ساکن در محل)، قمارباز گذری، قمارباز بیخانمان و قمارباز حرفهای تقسیمبندی کرد. در نهایت نتایج تحقیق نشان میدهد که قماربازی با انواع آسیبهای اجتماعی دیگر مانند اعتیاد، سرقت، اختلافات خانوادگی و... ارتباط دارد. مسئله قمار و قماربازی از جمله آسیبهای اجتماعی است که با ساختار محله بیسازمان محله هرندی در ارتباط است. بنابراین بیسازمانی اجتماعی محله، زمینهساز این آسیب پنهان شهری است.
خلاصه ماشینی:
قماربازی را میتوان از چند بعد مورد توجه قرار دارد، از یک طرف میتوان به عنوان یک آسیب اجتماعی به آن نگاه کرد که میتواند زمینه ساز سایر آسیب های اجتماعی باشد١، از سوی دیگر قماربازی، یک نوع اقتصادی غیررسمی شهری غیرقانونی است که مبالغ اقتصادی کلانی در آن ردوبدل میشود و در بعد سوم ، برخی از صاحب نظران آن را با موضوع مصرف و حتی گردشگری در شهر مورد توجه قرار داده اند.
پس از ذکر ویژگیهای عمومی محلۀ هرندی به بررسی یکی از آسیب های اجتماعی پنهان این محله یعنی قماربازی میپردازیم : -ویژگیهایعمومیقماربازان : قمارباز به طور کلی توصیف فردی است سرگردان و پراضطراب که در جستجوی به دست آوردن پول و دست یابی به آرزوهای خود هر روز روانۀ سر چهارراه ها، داخل کوچه ها و یا خانه های قمار میشود.
-تیپولوژیقماربازان به طور کلی براساس مشاهدات محقق و مصاحبه های انجام شده با افراد قمارباز، میتوان قماربازان را در محلۀ هرندی به چهار تیپ دسته بندی کرد: ●قماربازمحلی(ساکن درمحل ) دستۀ اول توصیف مردی است که هر روز با طلوع آفتاب به اجبار به امید به دست آوردن پولی هنگفت بر سر چهاراه ها، داخل کوچه ها و خانه های قمار میآید.
برخی دیگر از قماربازان مرتبط با این طیف کسانی هستند که به هر دلیلی به صورت گذری و تفننی از مکان های قمار واقع در محلۀ هرندی (معمولا سر چهارراه و داخل کوچه ها) عبور کرده و متوجه تجمع تعدادی از قماربازان شده و پس از مشاهدة بازی آن ها، حس کنجکاوی و هیجان خواهی نهفته در قمار آن ها را به انجام این کار سوق داده است .